Σύνταξη άρθρου: Ευθύμης Κυρίκος

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Το πολυτεχνείο είναι μια ανώτατη τεχνική σχολή. Ως τεχνικές σχολές ονομάζουμε τα πανεπιστήμια εκείνα που προσφέρουν εκπαίδευση πάνω σε εφαρμοσμένες επιστήμες.

Ιστορία

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ιδρύθηκε το 1837 με βασιλικό διάταγμα ως τεχνική σχολή εκπαίδευσης τεχνιτών πάνω στην αρχιτεκτονική και λειτουργούσε μόνο τις αργίες και τις Κυριακές. Η απήχησή του εκείνη τη περίοδο στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος ήταν τόσο μεγάλη, που από το 1840 ξεκίνησαν και καθημερινά τμήματα παράλληλα με αυτά των Κυριακών. Το 1871 έγινε η μετεγκατάσταση από το αρχικό κτήριο στην οδό Πειραιώς (κτήριο οικίας Γ. Βλαχούτση) στο κτίριο της οδού Πατησίων με χρήματα των Μετσοβιτών Νικολάου Στουρνάρη, Μιχαήλ και Ελένης Τοσίτσα και Γεωργίου Αβέρωφ. Το 1887 ιδρύονται οι πρώτες σχολές πολιτικών μηχανικών και μηχανουργών. Το 1914 το ίδρυμα μετονομάζεται και καθιερώνεται ως Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Το 1917 το ίδρυμα πραγματοποιεί τη τελική του μεταρρύθμιση. Αποκτά πέντε ανώτατες σχολές: Πολιτικών μηχανικών, Μηχανολόγων – Ηλεκτρολόγων μηχανικών, Αρχιτεκτόνων μηχανικών, Χημικών μηχανικών και Τοπογράφων μηχανικών. Η σημερινή του μορφή είναι αποτέλεσμα εξέλιξης και διαδοχικών προσαρμογών εκείνης της μεταρρύθμισης στις συνθήκες της εκάστοτε εποχής.

Στόχος του ιδρύματος

Το Ε.Μ.Π. έχει ως κύρια αποστολή τη δωρεάν παροχή δημόσιας ανώτατης τεχνικής εκπαίδευσης και εξειδίκευσης και τη προαγωγή των επιστημών και της τεχνολογίας. Κύρια στρατηγική του ιδρύματος είναι η διατήρηση και ενίσχυση της θέσης του ως διακεκριμένου πανεπιστημίου στον διεθνή επιστημονικό χώρο.

Δομή και λειτουργία

Το Ε.Μ.Π. αποτελεί σήμερα Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Α.Ε.Ι.), βρίσκεται υπό την εποπτεία του κράτους, είναι πλήρως αυτοδιοικούμενο και λειτουργεί με γνώμονα την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. Τα όργανα άσκησης διοίκησης είναι το Συμβούλιο, η Σύγκλητος και ο Πρύτανης.

 

Οι σχολές του Ε.Μ.Π.

Σχολή Πολιτικών Μηχανικών

Ως η μακροβιότερη σχολή του Ε.Μ.Π., έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανοικοδόμηση της σύγχρονης Ελλάδος. Η σχολή σήμερα κατατάσσεται στη 7η θέση παγκοσμίως και είναι 2η στην Ευρώπη ανάμεσα στις όμοιες σχολές. Το αντικείμενο σπουδών των πολιτικών μηχανικών δεν δραστηριοποιείται μόνο πάνω στη μελέτη και υπολογισμό κατασκευών και κτηρίων. Οι πολιτικοί μηχανικοί ασχολούνται επίσης με το τομέα μεταφορών και συγκοινωνιακής υποδομής, που καλύπτει τη μελέτη των υποδομών (δρόμοι, γέφυρες, αεροδρόμια, κ.λ.π.), και της μεταφοράς ανθρώπων και προϊόντων με όλα τα μέσα. Άλλος τομέας δραστηριοποίησής τους είναι ο τομέας Γεωτεχνικής που μελετά τη συμπεριφορά του εδάφους, των πετρωμάτων, της σεισμικής συμπεριφοράς κατασκευών και κτηρίων και των λιμανιών. Επιπλέον, οι πολιτικοί μηχανικοί ασχολούνται με τη μελέτη του υδάτινου περιβάλλοντος και τη κατασκευή φραγμάτων, λιμανιών και υδραυλικών έργων. Τέλος, σημαντικό μέρος της επιστήμης του πολιτικού μηχανικού είναι ο προγραμματισμός και διαχείριση τεχνικών έργων καθ’ όλον το κύκλο κατασκευής τους, από την αρχική μελέτη ως την υλοποίηση.

Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών

Η σχολή μηχανολόγων μηχανικών καταρτίζει τεχνικούς επιστήμονες που ασχολούνται με τη μελέτη, εγκατάσταση και επίβλεψη μηχανολογικού εξοπλισμού σε κτήρια και βιομηχανίες. Η σχολή μηχανολόγων μηχανικών του Ε.Μ.Π. καταρτίζει μηχανικούς πάνω σε τομείς όπως:

  • Μηχανολογικές κατασκευές και αυτόματος έλεγχος. Ο κλάδος αυτός των μηχανικών ασχολείται με τη κατασκευή μηχανών, εξαρτημάτων και ρομποτικής.
  • Διοίκηση βιομηχανικών μονάδων παραγωγής.
  • Μεταφορά θερμότητας, όπου εξετάζουν τη μελέτη και διαχείριση της θερμότητας στη βιομηχανία και στα κτίρια.
  • Πυρηνικές τεχνολογίες για τη παραγωγή πυρηνικής ενέργειας. Ο τομέας πυρηνικής τεχνολογίας ασχολείται με το φαινόμενο της παραγωγής ενέργειας μέσω πυρηνικής σχάσης αλλά και τη μελέτη του φυσικού ραδιολογικού περιβάλλοντος.
  • Φυσική των ρευστών ή ρευστομηχανική. Ο τομέας μελετά τις μηχανικές ιδιότητες των ρευστών σωμάτων (υγρά και αέρια) καθώς και τον σχεδιασμό κατασκευών που βασίζονται πάνω στα φαινόμενα ρευστών (πτέρυγες, αεροπλάνα, πλοία, μηχανές).
  • Τεχνολογίες των Κατεργασιών, όπου οι μηχανικοί εκπαιδεύονται σε τεχνολογίες γύρω από τη κατεργασία υλικών για τις κατασκευές.

Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών

Το 1975 η ενιαία σχολή μηχανολόγων-ηλεκτρολόγων μηχανικών διασπάστηκε σε δύο διαφορετικές λόγω της διαρκούς τεχνολογικής προόδου. Η σημερινή σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών έχει ως σκοπό τη δημιουργία μηχανικών που ειδικεύονται πάνω στις τεχνολογίες τόσο των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων όσο και της πληροφορικής. Η σχολή αποτελείται από τέσσερις κατευθύνσεις:

  • Ηλεκτρονικής και Συστημάτων.
  • Πληροφορικής.
  • Επικοινωνιών
  • Ενέργειας.
  • Ο τομέας Ηλεκτρονικής και Συστημάτων έχει ως σκοπό την εξειδίκευση πάνω σε τεχνολογίες των ηλεκτρονικών και των συστημάτων αυτομάτου ελέγχου.
  • Ο τομέας πληροφορικής έχει σκοπό τη δημιουργία μηχανικών λογισμικού, μηχανικών δηλαδή που μπορούν να σχεδιάζουν, υλοποιούν και δοκιμάζουν συστήματα λογισμικού.
  • Ο τομέας επικοινωνιών περιλαμβάνει τη μελέτη και κατασκευή τηλεπικοινωνιακών συστημάτων.
  • Ο τομέας ενέργειας εξετάζει τις τεχνολογίες γύρω από τη παραγωγή, μετατροπή και μεταφορά ενέργειας, καθώς επίσης και των ηλεκτρικών διατάξεων.

Η εν λόγω σχολή έχει σήμερα εξέχουσα θέση στο Ε.Μ.Π. καθώς είναι αυτή με την υψηλότερη ζήτηση. Επειδή η ειδικότητα του ηλεκτρολόγου μηχανικού και μηχανικού υπολογιστών δεν εξαρτάται από την ύπαρξη μεγάλων κατασκευαστικών έργων αλλά δραστηριοποιείται και στους τομείς των τηλεπικοινωνιών, των ηλεκτρονικών και ρομποτικής και της πληροφορικής είναι ο κλάδος μηχανικών με τη μεγαλύτερη απορρόφηση στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.

Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών

Κεντρικός στόχος του προγράμματος σπουδών της σχολής είναι μια εκπαίδευση που θα διαμορφώσει επαγγελματίες, οι οποίοι θα έχουν συγκροτημένες απόψεις για την αρχιτεκτονική, θα κατανοούν σε βάθος το κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό πεδίο όπου θα κληθούν να εργαστούν, θα έχουν κατακτήσει τις τεχνικές γνώσεις και θα έχουν οξύνει το πνεύμα τους ώστε να ανταποκριθούν στις εξελίξεις του κλάδου. O αρχιτέκτονας συχνά συγχέεται με το πολιτικό μηχανικό, ωστόσο αποτελούν διαφορετικές ειδικότητες. Η αρχιτεκτονική είναι η διαδικασία σχεδιασμού ενός κτηρίου ή μιας πόλης. Ο κύριος τομέας της αρχιτεκτονικής είναι ο εξωτερικός ή και ο εσωτερικός σχεδιασμός ενός κτηρίου και όχι τόσο το τεχνικό μέρος, που για αυτό υπάρχει ο πολιτικός μηχανικός. Στην ιστορία η αρχιτεκτονική μελετάται ως δείγμα πολιτισμού και για πολλούς θεωρείται μια μορφή καλής ή και υψηλής τέχνης.

Σχολή χημικών μηχανικών

Η σχολή χημικών μηχανικών του Ε.Μ.Π. έχει ως στόχο να προσφέρει στη κοινωνία μηχανικούς με την ικανότητα να εφαρμόζουν τις αρχές των χημικών, φυσικών και τεχνικών επιστημών πάνω σε έργα που μετασχηματίζουν τα υλικά. Παράλληλα το έργο των χημικών μηχανικών είναι η προσπάθεια εξοικονόμησης υλικών πόρων και ενέργειας για τη προστασία του περιβάλλοντος. Οι απόφοιτοι της σχολής δραστηριοποιούνται επαγγελματικά σε:

  • Βιομηχανίες που ασχολούνται με τη κατασκευή πετρελαιοειδών και χημικών προϊόντων (κεραμικά, πλαστικά, νέα σύνθετα υλικά κ.ά.).
  • Σε φαρμακευτικές εταιρίες.
  • Ως τεχνικοί σύμβουλοι σε εταιρείες.
  • Έρευνα και εξέλιξη νέων προϊόντων (φωτοβολταϊκά στοιχεία, νέα ανθεκτικότερα μέταλλα, κ.λ.π.)

Τεχνολογία τροφίμων.

Σήμερα με την τεράστια πρόοδο της επιστήμης ορισμένα από τα υλικά που χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες (μέταλλα, πυρίτιο στα ηλεκτρονικά, κ.λ.π.) στη βιομηχανία έχουν εξελίχθεί από τις υπάρχοντες τεχνολογίες στο έπακρο και δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης Έτσι, ο ρόλος των χημικών μηχανικών είναι πολύ σπουδαίος, διότι καλούνται να κατασκευάσουν νέα υλικά που δεν διαθέτουν τους περιορισμούς των σημερινών υλικών. Ταυτοχρόνως πολλοί χημικοί μηχανικοί στρέφονται προς νέες έρευνες πάνω στη τεχνολογία τροφίμων και στην προστασία του περιβάλλοντος.

Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών

Οι αγρονόμοι – τοπογράφοι μηχανικοί, οι αρχιτέκτονες και οι πολιτικοί μηχανικοί αποτελούν το κατασκευαστικό κλάδο των μηχανικών. Και οι τρεις ειδικότητες καλύπτουν τις ανάγκες μελετών και κατασκευών. Οι αγρονόμοι- τοπογράφοι μηχανικοί ασχολούνται με τους εξής κλάδους:

  • Προσδιορισμό και μορφολογία της γης.
  • Προσδιορισμό της θέσης κατασκευής των μεγάλων τεχνικών έργων.
  • Το προσδιορισμό των ορίων όπου εκτείνεται μια κατασκευή ή ένα κομμάτι γης.
  • Σχεδιασμό γεωγραφικών πληροφοριακών συστημάτων.
  • Δημιουργία χαρτών.
  • Μελέτη και σχεδιασμός αστικών και υπεραστικών περιοχών.

Σήμερα εκτός από το κατασκευαστικό κλάδο στα μεγάλα έργα, οι αγρονόμοι- τοπογράφοι μηχανικοί ασχολούνται πολύ με τα λεγόμενα γεωγραφικά πληροφοριακά συστήματα (GIS). Τα συστήματα γεωγραφικών πληροφοριών, πολύ απλοϊκά, είναι ένα σύνολο έξυπνων χαρτών που επιτρέπουν στους χρήστες να αποτυπώνουν μια περίληψη πολλών δεδομένων του πραγματικού κόσμου για μια περιοχή που απεικονίζεται στο χάρτη.

Στην Ελλάδα, η οποία αποτελεί κατά μεγάλο μέρος αγροτική χώρα, ο ρόλος του αγρονόμου – τοπογράφου μηχανικού έχει σπουδαίο ρόλο καθώς υπάρχει πεδίο εφαρμογής νέων τεχνολογιών στη διαχείριση της γης και του περιβάλλοντος. Βέβαια η δράση του κλάδου επεκτείνεται και σε τομείς, όπως η κατασκευή των μεγάλων ή μικρών οδικών έργων, λιμένων, φραγμάτων, στην άμυνα και αλλού.

Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών

Ο σχολή δραστηριοποιείται στη κατάρτιση μηχανικών που μπορούν να εργαστούν αποδοτικά στην αξιοποίηση των ενεργειακών και ορυκτών πρώτων υλών, σε μεταλλεία, ορυχεία, λατομεία, γεωτεχνικά έργα και σε συναφείς βιομηχανίες. Αντικείμενο της σχολής είναι η αξιολόγηση και εξόρυξη πρώτων υλών τόσο για τη παραγωγή προϊόντων (μέταλλα, ορυκτά) όσο και για τη παραγωγή ενέργειας (λιγνίτης, πετρέλαιο, κ.λ.π.). Επιπλέον αντικείμενο της επιστήμης του μηχανικού μεταλλείων είναι η έρευνα στην περαιτέρω κατεργασία και καθαρισμό αυτών των πρώτων υλών, ώστε να είναι έτοιμες για χρήση στη βιομηχανία. Τέλος, τα τελευταία χρόνια η σχολή δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις νέες τεχνολογίες για τη προστασία του περιβάλλοντος.

Η σχολή είναι μια από τις μικρότερες σε μέγεθος σχολές του Ε.Μ.Π., διαθέτει ωστόσο μεγάλη ιστορία καθώς είναι μια από τις παλαιότερες σχολές μαζί με τη σχολή αρχιτεκτόνων μηχανικών.

Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών

Η σχολή Ναυπηγών Μηχανικών εκπαιδεύει μηχανικούς που μπορούν να απασχοληθούν με το κλάδο της ναυτιλίας, έναν από τους δυνατούς οικονομικούς κλάδους στην Ελλάδα. Ο ναυπηγός μηχανικός δραστηριοποιείται στους τομείς:

  • Ναυπηγεία. Στη μελέτη, κατασκευή ή επισκευή πλοίων.
  • Ναυτιλιακές εταιρείες ως υπεύθυνος λειτουργίας και συντήρησης πλοίων
  • Επιθεωρητής πλοίων.
  • Σε εταιρείες που το αντικείμενο εργασίας τους σχετίζεται με τη θάλασσα.

Η σχολή μαζί με τη σχολή μηχανικών μεταλλείων είναι οι μικρότερες του Ε.Μ.Π. σε αριθμό φοιτητών. Το αντικείμενο της σχολής έχει μια ισχυρή σύνδεση με αυτό του μηχανολόγου μηχανικού καθώς οι δύο σχολές ήταν άλλοτε συγχωνευμένες. Στην Ελλάδα, παρά την τωρινή έλλειψη μεγάλων ναυπηγείων, ο ρόλος του Ναυπηγού μηχανικού είναι ιδιαίτερα σημαντικός λόγω της ισχυρής παρουσίας του ναυτιλιακού κλάδου στη χώρα.

Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών

Αποτελεί τη νεότερη σχολή του Ε.Μ.Π. καθώς ιδρύθηκε το 1999. Είναι η μόνη σχολή του Ε.Μ.Π. έως σήμερα που δεν δίνει το τίτλο του μηχανικού στους αποφοίτους της. Το αντικείμενο της σχολή είναι η εκπαίδευση των σπουδαστών σε ένα ευρύ φάσμα πεδίων στα Μαθηματικά, τη Φυσική και στις ανθρωπιστικές επιστήμες.

Οι απόφοιτοι της σχολής εργάζονται πάνω σε ερευνητικά προγράμματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε δραστηριότητες που έχουν σχέση με την εφαρμογή των μαθηματικών και της φυσικής στη σύγχρονη βιομηχανία.

 

Εργαστήρια

Το Ε.Μ.Π. ως τεχνική σχολή διαθέτει πλήθος από μεγάλα εργαστήρια για να καλύψει τις ανάγκες όλου του γνωστικού αντικειμένου του. Ωστόσο υπάρχουν ορισμένα μοναδικά εργαστήρια στο μέγεθος και τη σημαντικότητά τους, που δε συναντώνται συχνά στα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Ας τα δούμε.

Εργαστήριο Υψηλών Τάσεων

Το εργαστήριο αυτό ανήκει στη σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών και λειτουργεί από το 1946. Οι κύριες λειτουργίες του εργαστηρίου είναι η υποστήριξη τόσο των εκπαιδευτικών αναγκών της σχολής όσο και της ελληνικής βιομηχανίας σε θέματα ελέγχου ποιότητας ηλεκτροτεχνικών και ηλεκτρονικών υλικών, συσκευών και διατάξεων.

Εργαστήριο Αντισεισμικής Τεχνολογίας

Ιδρύθηκε το 1981 για τη μελέτη των επιπτώσεων των σεισμών και των δονήσεων στις κατασκευές. Το εργαστήριο παρέχει υπηρεσίες, όπως έλεγχο αντισεισμικής συμπεριφοράς κτηρίων και έκδοση πιστοποιητικών καλής κατάστασης. Το εργαστήριο είναι ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα του.

Εργαστήριο Αεροδυναμικής

Το εργαστήριο ανήκει στον τομέα ρευστών της σχολής Μηχανολόγων μηχανικών του Ε.Μ.Π. και στεγάζεται σε ένα κτίριο 8.800 τετραγωνικών μέτρων. Η κύρια κατασκευή του εργαστηρίου είναι η αεροδυναμική σήραγγα, όπου εκτελούνται πειράματα πάνω σε προβλήματα αεροδυναμικής. Στο εργαστήριο γίνονται έρευνες πάνω σε σχεδιασμό πτερυγίων αεροσκαφών, ελικοπτέρων καθώς και στην αεροδυναμική συμπεριφορά κτηρίων. Το εργαστήριο είναι ιδιαίτερα ενεργό σε πανευρωπαϊκά έργα, ενώ έχουν προκύψει πολλές δημοσιεύσεις από τις εκάστοτε έρευνές του.

 

Η θέση του Ε.Μ.Π. στον κόσμο

Το Ε.Μ.Π. σήμερα πρωτοστατεί στα τεχνικά ιδρύματα της χώρας έχοντας τον μεγαλύτερο αριθμό αποφοίτων. Την περσινή χρονιά κατατάχθηκε μεταξύ των πρώτων 30 ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και μεταξύ των 150 πρώτων στον τομέα των μηχανικών. Σε επιμέρους σχολές, το Ε.Μ.Π. κατέχει την 7η θέση παγκοσμίως και τη 2η στην Ευρώπη στον τομέα των πολιτικών μηχανικών. Η σχολή ναυπηγών βρίσκεται στη 46η θέση παγκοσμίως, ενώ βρίσκεται μεταξύ των θέσεων 101-150 στο αντικείμενο της επιστήμης Υπολογιστών και Τηλεπικοινωνιών. Στην Ελλάδα και στο εξωτερικό οι απόφοιτοι του Ε.Μ.Π. είναι ιδιαίτερα περιζήτητοι ως μηχανικοί σε μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες, στη βιομηχανία και στους κλάδους πληροφορικής. Πολλοί απόφοιτοι εκτός από επαγγελματική, ακολουθούν λαμπρή ακαδημαϊκή και ερευνητική καριέρα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

 

Πηγές

www.civil.ntua.gr

www.chemeng.ntua.gr

www.survey.ntua.gr

www.ntua.gr

 

Ηλ.Ταχ.: [email protected]

Ευθύμης Κυρίκος

Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Ειδικός Αυτοματισμού και Ρομποτικής