Σύνταξη άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Επιμέλεια άρθρου: Περίανδρος Καράλης

Στο παρόν άρθρο θα μιλήσουμε για έναν πολύ ξεχωριστό, μοναδικό Ευρωπαίο συγγραφέα, τον Ιούλιο Βερν. Δε θα μιλήσουμε για το συγγραφικό του έργο αλλά για την πραγματική του αξία ως συγγραφέα-στοχαστή και κοινωνικού οραματιστή.

Ο Ιούλιος Βερν (γαλλικά: Jules Verne) είναι, μετά τον Αίσωπο, ο πιο διαβασμένος συγγραφέας στον κόσμο. Οι δυο τους δεν γνωρίζουν παρά μόνο αποδοχή και αγάπη ανεξαρτήτως γλώσσας, φυλής, θρησκείας, κοινωνικής τάξης, πολιτικής τοποθέτησης. Χιλιάδες χρόνια ο Αίσωπος, από τον 19ο αιώνα ο Βερν. Να σημειωθεί πως θεωρείται ο κατεξοχήν συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας. Ας μου επιτραπεί να διαφωνήσω.

Ο Ιούλιος Βερν

Ο Βερν υπήρξε μέγιστος οραματιστής. Οραματιστής, μυθοπλάστης (εξέλαβε αλλά και πρόσφερε την Εποχή του ως τόπο του μύθου), εξαιρετικός αφηγητής, στο μεταίχμιο να είναι μετανεωτερικός παραμυθάς. Και πολυγραφότατος, με πάνω από 100 έργα συνολικά.

Ο Βερν δεν έγραφε απλές φανταστικές περιπέτειες και ιστορίες. Αφηγούταν το φανταστικό ως πολύ πιθανή εκδοχή του πραγματικού, το φανταστικό ως κοινωνικό στοίχημα, που δεν έμελε παρά μόνο να κερδηθεί. Στην ουσία διέβλεπε τις δυνατότητες της εποχής του να εξελιχθεί προς το καλύτερο. Αν τον άφηνε ο εκδότης του, είναι σχεδόν βέβαιο πως ο τίτλος ενός πολύ γνωστού μας βιβλίου του θα ήταν : Ο γύρος του κόσμου σε 80 ΜΟΝΟ ημέρες! Στα βιβλία του ο Βερν περιγράφει τον κόσμο ως κόσμο του Ανθρώπου και τον περιγράφει μικρό, ελάχιστο σε μέγεθος και τεράστιο σε δυνατότητες. Ο Ναυτίλος, το αερόπλοιο του Ροβήρου, η Πλωτή Πολιτεία, η μυστηριώδης νήσος είναι κάποιες από αυτές τις δυνατότητες. Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες, το ταξίδι στο κέντρο της Γης, το ταξίδι στη Σελήνη, η εξαντλητική σωματικότητα του ταξιδιού του Μιχαήλ Στρογκώφ, τα πάσης φύσεως ταξίδια με πλοία στα έργα του, δείχνουν, από την άλλη, την αντίληψη μεγέθους που ο Βερν είχε για τον πλανήτη μας. Τον θεωρούσε μικρό, τον έκανε σκηνή των έργων του, τόπο όπου η Ανθρωπότητα έβλεπε το είδωλό της εν δράσει. Ένα είδωλο όπως ήταν και όπως θα μπορούσε να γίνει, σε συνεκδοχή.

Παλιές εκδόσεις έργων του Ιουλίου Βερν, δεκαετία του 1960, Εκδοτικός Οίκος ¨ΑΣΤΗΡ¨

Με τα βιβλία του έκανε δημοφιλή και εκλαΐκευσε σε μεγάλο βαθμό τα οράματα και την ιδιοσυγκρασία της τότε αστικής τάξης. Ταχύτητα, παραγωγικότητα, ανοιχτοί πνευματικοί ορίζοντες, πλούτος, ελεύθερος χρόνος, θέληση για επιτυχία, αποδέσμευση από τις έννοιες της καθημερινότητας, πειραματισμός, χαλύβδινες ηθικές στάσεις, κοσμοπολιτισμός. Αν αυτά αφορούσαν σε όλες τις κοινωνικές τάξεις, τότε ο κόσμος ήταν ήδη στην παγκοσμιοποίηση και ο Βερν έγραφε τη λογοτεχνία της.

Και μια πληροφορία ελληνικού ενδιαφέροντος. Ο Ιούλιος Βερν είχε γράψει βιβλίο για την Ελλάδα, στην οποία αναφέρεται ως χώρος δράσης των κουρσάρων (πειρατών) των τελών της Τουρκοκρατίας. Ο τίτλος του βιβλίου είναι «Οι πειρατές της Άσπρης Θάλασσας» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ερευνητές αλλά και από τις εκδόσεις Ζαχαρόπουλος, για όποιον θέλει να το διαβάσει. Την εποχή εκείνη το Αιγαίο ήταν πιο πολύ γνωστό ως Άσπρη Θάλασσα.

Ο Βερν, προσπαθώντας να είναι ένας πλέριος άνθρωπος της εποχής του, έγινε άνθρωπος όλων των εποχών. Κοιτάζοντας τον τάφο του, στην Αμιένη της Γαλλίας, καταλαβαίνουμε τι του χρωστάμε: Ο Βερν προσπαθώντας να σπάσει τα δεσμά της ζωής, παρέσυρε μαζί του όλη την Ανθρωπότητα.

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Κωνσταντίνος Ουρανός

Δάσκαλος