Σύνταξη άρθρου: Μαρία Γάλλου

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Τον τελευταίο καιρό παρατηρείται το φαινόμενο οι υιοθεσίες ή οι προσπάθειες για υιοθεσία κατοικιδίων ζώων να έχουν αυξηθεί σημαντικά. Σημαντικά όμως έχουν αυξηθεί και αυτοί που αμφισβητούν τα κίνητρα των επίδοξων ή των νεόκοπων αυτών ιδιοκτητών, οι οποίοι δηλώνουν ζωόφιλοι μάλλον λόγω μόδας ή λόγω «άποψης». (Η «άποψη» αποτελεί τη μέγιστη κακοδαιμονία της ελληνικής κοινωνίας τις τελευταίες δεκαετίες. Τώρα πίπτει επίσης των κεφαλών των άμοιρων ζώων…). Το πράγμα λοιπόν έχει αρκετές σκοτεινές ή έστω γκρίζες πλευρές. Με αφορμή μάλιστα και αρκετά περιστατικά βίας και κακοποίησης ζώων αδέσποτων και δεσποζομένων, που έχουν καταγραφεί τελευταία, κρίνουμε σκόπιμο να αναφερθούμε στην ισχύουσα νομοθεσία για την κακοποίηση ζώων και τις κυρώσεις που επιβάλλονται από τον νόμο.

Η ορολογία

Ας ξεκινήσουμε αποσαφηνίζοντας τον όρο «κακοποίηση ζώου», σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (άρθρο 16, νόμος 4039/2012). Ως κακοποίηση νοείται «ο βασανισμός, η κακοποίηση, η κακή και βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, καθώς και οποιαδήποτε πράξη βίας κατ’ αυτού, όπως ιδίως η δηλητηρίαση, το κρέμασμα, ο πνιγμός, το κάψιμο, η σύνθλιψη και ο ακρωτηριασμός». Να σημειωθεί πως η στείρωση του ζώου καθώς και κάθε άλλη κτηνιατρική πράξη με θεραπευτικό σκοπό ή για να διευκολυνθεί η ζωή του ή με το κατοικίδιο, δε θεωρείται ακρωτηριασμός. Επίσης απαγορεύεται, με εξαίρεση τις κινηματογραφικές ταινίες και το εκπαιδευτικό υλικό, η πώληση, εμπορία και διακίνηση οπτικοακουστικού υλικού στο οποίο απεικονίζεται κακοποίηση ζώου, είτε με τη μορφή βίας είτε με τη μορφή κτηνοβασίας ή συνεύρεσης μεταξύ ζώων. Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση μονομαχίας μεταξύ ζώων.

Ποιες είναι οι ποινικές κυρώσεις

Όσον αφορά στις κυρώσεις που αφορούν στην κακοποίηση και κακή μεταχείριση ζώων, αυτές τροποποιήθηκαν πρόσφατα και έγιναν πολύ πιο αυστηρές. Οι κυρώσεις, σύμφωνα με την τελευταία τροποποίηση του νόμου 4039/2012 είναι:

  • Η παράνομη εμπορία ζώων συντροφιάς τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή από πέντε χιλιάδες ευρώ έως δεκαπέντε χιλιάδες ευρώ.
  • Για τους παραβάτες που κακοποιούν ζώα είτε βιντεοσκοπούν παρανόμως ζώα για κερδοσκοπία, ισχύει επίσης η ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή από πέντε χιλιάδες έως δεκαπέντε χιλιάδες ευρώ.
  • Οι παραβάτες του άρθρου 12 για απαγόρευση χρησιμοποίησης ζώου σε κάθε είδους θεάματα και συναφείς δραστηριότητες (τσίρκο, θίασο, παραστάσεις, παρελάσεις, ψυχαγωγικά παιχνίδια, μουσικές συναυλίες, επιδείξεις, πανηγύρια, πίστες αυτοκινητιδίων), σε μονομαχίες και στην εκτροφή για παραγωγή γούνας, δέρματος, κρέατος ή για την παρασκευή φαρμακευτικών και άλλων ουσιών, τιμωρούνται με φυλάκιση μέχρι δύο έτη και χρηματική ποινή από πέντε χιλιάδες έως δεκαπέντε χιλιάδες ευρώ.
  • Σε περίπτωση εισαγωγής στην Ελλάδα ζώων συντροφιάς, που δεν έχουν ηλεκτρονική σήμανση, καθώς και σε περίπτωση κλοπής οποιουδήποτε ζώου συντροφιάς, η ποινή είναι φυλάκιση έξι μηνών και χρηματική ποινή μέχρι τριών χιλιάδων ευρώ, ενώ η κλοπή κυνηγετικού σκύλου ή σκύλου βοήθειας τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ένα έτος και χρηματική ποινή από πέντε χιλιάδες μέχρι οκτώ χιλιάδες ευρώ.
  • Σε περίπτωση υποτροπής των δραστών οι χρηματικές ποινές διπλασιάζονται.

Διοικητικές κυρώσεις και πρόστιμα

Πηγή: Νόμος 4039/2012
Πηγή: Νόμος 4039/2012
Πηγή: Νόμος 4039/2012

Οι συμπληρωματικές διατάξεις προστασίας των ζώων

  • Με εντολή του αρμόδιου εισαγγελέα αφαιρείται προσωρινά ή οριστικά το ζώο συντροφιάς ή μη από την κατοχή του παραβάτη και δίνεται στο καταφύγιο αδέσποτων ζώων του αρμόδιου Δήμου ή σε ζωοφιλική εταιρεία/σωματείο. Επίσης, αν η μεταχείριση ήταν ιδιαίτερα σκληρή, ο εισαγγελέας έχει το δικαίωμα να απαγορεύσει στον παραβάτη την απόκτηση άλλου ζώου, και φυσικά την οριστική αφαίρεση του ζώου.
  • Ο εισαγγελέας μπορεί, όταν υπάρχει δημοσίευμα ή καταγγελία, με επιτόπια αυτοψία, να ελέγξει, αν οι συνθήκες που επικρατούν σε καταφύγιο ζώων ή εκτροφείο είναι σύμφωνες με τις διατάξεις που διέπουν τη λειτουργία τους και να καθορίσει τα μέτρα που πρέπει να λάβει ο ιδιοκτήτης του καταφυγίου καθώς και το διάστημα συμμόρφωσής του.

 Μια αποτίμηση του σημερινού νομοθετικού πλαισίου

Αποτιμώντας, και μετά την πρόσφατη τροποποίηση του νόμου, μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει επαρκές νομοθετικό πλαίσιο πλέον, όσον αφορά στην κακοποίηση των ζώων και σχετικά ισχυρές ποινικές κυρώσεις για τους παραβάτες του. Στην Ελλάδα, τα στατιστικά κακοποίησης ζώων είναι δυστυχώς αρκετά ψηλά σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη και ίσως αυτό οφείλεται και στην ελλιπή νομοθεσία, που ίσχυε τα προηγούμενα χρόνια, αλλά και στην παντελή έλλειψη παιδείας, που επικρατεί σχετικά με το ευαίσθητο θέμα της συμπεριφοράς απέναντι στα κατοικίδια ζώα. Όταν επιλέγει να υιοθετήσει κανείς ένα κατοικίδιο ή άλλης κατηγορίας ζώο, θα πρέπει να έχει ως στόχο την ευζωία αυτού του πλάσματος. Αυτό είναι το σωστό κριτήριο. Δεν είναι θέμα ούτε μόδας, ούτε «στυλ», ούτε «στάτους»…

Καθώς η κακοποίηση στα ζώα μπορεί να είναι και αφανής/κρυφή και να έχει πολλές μορφές, (από ψυχολογική, με την επιβολή φόβου στο ζώο, μέχρι καταδίκη στην πείνα και στη δίψα, ισόβιο εγκλεισμό και δέσιμο αλλά και έντονη σωματική βία), πρέπει να είμαστε διαρκώς σε εγρήγορση. Ένας λόγος παραπάνω, ώστε να μιλάμε στα παιδιά από την πολύ μικρή τους ηλικία για τη συμπεριφορά που θα πρέπει να έχουν απέναντι στα ζώα. Και στα άγρια και στα ζώα παραγωγής ή εργασίας και στα συντροφιάς. Αφορά στην ποιότητα ζωής όλων μας.

Πηγἠ

Νόμος 4039/2012 – ΦΕΚ Α-15/2-2-2012

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Μαρία Γάλλου

Φοιτήτρια του τμήματος Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε. του Ε.Κ.Π.Α.