Σύνταξη άρθρου: Ειρήνη Ανθή

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

 

Το παρόν άρθρο έρχεται να θυμίσει μία εξαιρετική έκθεση στην οποία παρουσιάστηκε μία άγνωστη αλλά σημαντική γειτονιά της Αθήνας. Ας τη δούμε.

 

Η Ελληνοαμερικανική Ένωση, συχνά-πυκνά, διοργανώνει στους χώρους της εκθέσεις και δραστηριότητες καλλιτεχνικές, εκπαιδευτικές και άλλες. Το 2017 με αφορμή τα εξήντα χρόνια παρουσίας της Ένωσης στα αθηναϊκά δρώμενα, παρουσίασε μία έκθεση που συνδύασε το καλλιτεχνικό όσο και το εκπαιδευτικό πνεύμα, τιμώντας και παράγοντας πολυεπίπεδη τοπογνωσία αυτής της τόσο άγνωστης συνοικίας της Αθήνας που την φιλοξενεί, της Νεάπολης. Τίτλος της έκθεσης ήταν το #NeapolisAthina και τώρα και τότε.

#NeapolisAthina και τώρα και τότε

Όπως προλόγισε η κυρία Λουίζα Καραπιδάκη, Ιστορικός Τέχνης, Αρχαιολόγος και Επιμελήτρια της έκθεσης, η Νεάπολη είναι «η «Νέα πόλη», με τα ρευστά γεωγραφικά όρια, προάστιο των μαστόρων, τόπος των φοιτητών, κέντρο-απόκεντρο των μεσοαστών, περιβάλλον των φιλολογικών σαλονιών, στέκι των διανοούμενων, χώρος πολιτικών ζυμώσεων, εστία καλλιτεχνικής δημιουργίας…». Σε αυτήν την περιγραφή συμπυκνώθηκε και όλη η ουσία της έκθεσης, όπου παρατέθηκαν – «εκτέθηκαν» τα λόγια σπουδαίων ανθρώπων των γραμμάτων που έζησαν στη Νεάπολη τότε και έργα τέχνης καταξιωμένων εικαστικών που ζουν στη Νεάπολη τώρα. Αυτά τα λόγια και αυτά τα έργα τέχνης που τόσο καλά περιέγραψαν ετούτη τη συνοικία κατάφεραν να κεντρίσουν αισθήσεις σε όλους τους επισκέπτες και εξοικείωσαν μνήμες ακόμη και σε αυτούς που δεν τους ανήκουν. Η Νεάπολη έτσι καταλήγει να είναι συνοικία όλων.

Πνευματική κληρονομιά

Επρόκειτο αναμφίβολα για μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση που επικεντρώθηκε στη χωροταξία, αλλά και, κυρίως, στον χαρακτήρα της Νεάπολης ως εκπαιδευτικού και πνευματικού κέντρου της πόλης στο χθες και το σήμερα. Οι γενιές των Νεαπολιτών του τώρα και του τότε παρουσιάστηκαν μέσα από πολλά επίπεδα. Κατ’ αρχάς από τα ιστορικά εκπαιδευτικά ιδρύματα που άνθιζαν τότε στην περιοχή, όπως το Λεόντειο Λύκειο, η Γαλλική Σχολή «Άγιος Ιωσήφ», η Γερμανική Σχολή Αθηνών, η Ιόνιος Σχολή, το Δημοτικό Σχολείο Πικιώνη, το Ε’ Γυμνάσιο Αρρένων και το Ελληνικόν Εκπαιδευτήριον Δ.Ν. Μακρή που γέννησαν ξανά τους μαθητές τους ως πλάσματα πνευματικά. Κατόπιν από τους κατοίκους τους αλησμόνητους στην ελληνική παιδεία όπως ο Κωστής Παλαμάς, ο Γεώργιος Σουρής, ο Γιαννούλης Χαλεπάς, ο Κάρολος Κουν, ο Γεώργιος Δροσίνης και πλήθος άλλων, ακολούθως από τους καθημερινούς κατοίκους και καταστηματάρχες που διαμόρφωσαν εξίσου ιστορικά και κοινωνικά τον «μικρόκοσμο» τούτης της συνοικίας. Παρουσιάστηκαν επίσης μέσα από τα θέατρα, τις τεράστιες αυτές εστίες πολιτισμού, όπως το θέατρο Ολύμπια, όπου μέχρι το 2017 στέγαζε τις παραστάσεις της η Εθνική Λυρική Σκηνή. Τέλος, από τα ημεδαπά και ξένα Μορφωτικά Ιδρύματα που σκοπό είχαν και έχουν την επικοινωνία με την επιστήμη, την ανταλλαγή κουλτούρας, τη συνεχή γνώση, τον πολιτισμό σε όλα τα επίπεδα, τη συνεργασία. Τέτοια Ιδρύματα είναι το Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο, το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή και η Ελληνοαμερικανική Ένωση.

Η έκθεση

Αξιόλογο σημείο της έκθεσης ήταν το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε η Νεάπολη παράλληλα με το ιστορικό πλαίσιο της Αθήνας-πρωτεύουσας του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους και που δόθηκε με ζωντάνια μέσα από ένα κατατοπιστικό ιστορικό χρονολογικό χάρτη.

Η άυλη αξία της Νεάπολης είναι η ρυμοτομία του πνεύματος. Θέατρα, παλιά κι ονομαστά σχολεία, ατελιέ και σπίτια σπουδαίων ανθρώπων του πνεύματος. Αν τα εντοπίσει όλα αυτά κανείς στον χάρτη, αποκαλύπτεται μπροστά του η Νεάπολη. Αυτό ακριβώς είναι και το πνεύμα και ο στόχος της έκθεσης #NeapolisAthina τώρα και τότε.

Οι καλλιτέχνες και το έργο τους

Πολλοί σημαντικοί σύγχρονοι καλλιτέχνες έδωσαν το «παρών» με ένα έργο ο καθένας. Πιάνοντας οι ίδιοι το νήμα από τους παλαιότερους, συνοίκους τους, μεγάλους καλλιτέχνες, αποδεικνύουν ότι συνεχίζουν επάξια την παράδοση της γειτονιάς τους. Όσο περισσότερο παρατηρεί κανείς τα έργα αυτά, βυθίζεται ολοένα και πιο πολύ στην πραγματικότητα αλλά και την αλληγορία τους, που αντικατοπτρίζουν επάξια τις μικρές γωνιές, το ευρύτερο περιβάλλον, τις ανθρώπινες σχέσεις αλλά και τις σχέσεις του κάθε κατοίκου ξεχωριστά με τη φυσική και πνευματική υπόσταση της Νεάπολης.

Έλαβαν μέρος με έργο τους:

Έλενα Ακύλα, Αντώνιος, Χριστιάνα Γαροφαλίδου, Χρήστος Θεοφίλης, Μάρκος Καμπάνης, Νίκος Κασκούρας, Κυριάκος Κατζουράκης, Θεοδώρα Κοκκίνου, Ανδρέας Κοντέλλης, Βασιλική Κοσκινιώτου, Αλέξης Κυριτσόπουλος, Χρήστος Μαρκίδης, Κωστής Μουδάτσος, Νίκη Μπίσυλλα, Γιώργος Μπουρναζάκης, Αναστασία Μπρισκόλα, Γιώργης Νουκάκης, Μυρτώ Ξανθοπούλου, Αλέξια Οθωναίου, Μαρία Οικονόμου, Αλεξάνδρα Πατσόγλου, Αριστείδης Πατσόγλου, Χαρά Πιπερίδου, Δάφνη Ρόκου, Αγγελική Σβορώνου, Βέρα Σιατερλή, Κώστας Σιαφάκας, Σοφία Σιμάκη, Άγγελος Σπάρταλης, Ηλίας Χαρίσης, Γιώργος Χατζηελευθερίου-Κορδώνης.

Η Νεάπολη, όπως και όλες οι συνοικίες του παλαιού κέντρου της Αθήνας, έχει τον δικό της χαρακτήρα, τη δική της ιστορία και συνιστά απόθεμα με ιδιαίτερο ιστορικό βάρος στην κατανόηση της μικρο-τοπικής ιστορίας της πόλης. Στόχος αυτής της έκθεσης, λοιπόν, ήταν οι σημερινοί κάτοικοι της Αθήνας, Νεαπολίτες ή μη, να γνωρίσουν αυτήν την παραγνωρισμένη γειτονιά, αλλά και να μάθουν την τεράστια παρακαταθήκη της που αφορά όχι μόνο σε αυτούς αλλά και σε όλους τους Έλληνες.

Η έκθεση είχε διάρκεια από 18/10/2017 έως 16/12/2017. Ενδιαφέρον είχαν και οι παράλληλες εκδηλώσεις, όπως ξεναγήσεις και μουσικά δρώμενα, με θέμα πάντα τη Νεάπολη.

 

Ευχαριστούμε θερμά για την ξενάγηση την Επιμελήτρια της έκθεσης κα Λουίζα Καραπιδάκη

 

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Ειρήνη Ανθή

Καθηγήτρια Γαλλικών