Σύνταξη άρθρου: Αναστασία Μοσχόβη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Σε προηγούμενα άρθρα μας αναφερθήκαμε εκτενώς σε όλες τις άδειες, που αφορούν στη μητρότητα, στις γονικές άδειες γενικώς αλλά και σε όλες τις άδειες που προβλέπονται από την εργατική νομοθεσία. Ας δούμε στο παρόν άρθρο μας κάποιες ειδικές άδειες λίγο-πολύ άγνωστες στους περισσότερους ή με συγκεχυμένη αντίληψη του πράγματος.

Άδεια για παρακολούθηση σχολικής επίδοσης

Οι εργαζόμενοι που έχουν παιδιά ηλικίας μέχρι 16 ετών και τα οποία παρακολουθούν μαθήματα στοιχειώδους ή μέσης εκπαίδευσης, μπορεί να απουσιάζουν ορισμένες ώρες ή ολόκληρη ημέρα από την εργασία τους, ώστε να επισκεφτούν το σχολείο των παιδιών τους. Η άδεια αυτή είναι με αποδοχές και φτάνει συνολικά μέχρι 4 ημέρες το χρόνο για κάθε παιδί (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2008-2009). Την παραπάνω άδεια δικαιούνται και οι γονείς με παιδιά στο νηπιαγωγείο. Νοείται βέβαια ότι πρέπει να χορηγείται πάντοτε τμηματικά και ποτέ για περισσότερο από 1 εργάσιμη μέρα κάθε φορά. Η συγκεκριμένη άδεια δεν συμψηφίζεται με τις άλλες άδειες που δίνονται στους εργαζόμενους. Εν τοιαύτη περιπτώσει δίδεται βεβαίωση προσέλευσης από το σχολείο του παιδιού.

Άδεια φροντίδας παιδιού με παρένθετη μητρότητα

Σε περίπτωση απόκτησης παιδιού με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας οι αποκτώντες γονείς δικαιούνται τις άδειες που αφορούν τη φροντίδα και την ανατροφή του παιδιού, ως εάν ήσαν φυσικοί γονείς. Κατά τη διάρκεια του θηλασμού, το μειωμένο ωράριο του άρθρου 9 (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 1993), όπως ισχύει το δικαιούνται και η γυναίκα που γέννησε (παρένθετη) και η αποκτώσα μητέρα.

Άδεια γάμου και γέννησης παιδιού

Όλοι οι εργαζόμενοι δικαιούνται άδεια γάμου 5 εργασίμων ημερών για όσους εργάζονται με πενθήμερο και 6 εργάσιμων ημερών για αυτούς που εργάζονται με εξαήμερο, με αποδοχές όλοι (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2000 – 2001, άρθρο 10).
Επίσης σε περίπτωση γέννησης παιδιού ο πατέρας δικαιούται δύο (2) ημέρες άδεια με αποδοχές για κάθε παιδί. Οι άδειες αυτές είναι πρόσθετες και δεν συμψηφίζονται με τις ημέρες κανονικής άδειας.

Ευνοϊκότερες ρυθμίσεις για την άδεια γάμου και γέννησης παιδιού 

Με ευνοϊκότερες κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας δίδεται άδεια γάμου μεγαλύτερη των 5 ημερών π.χ. 6 ημέρες για λογιστές, προσωπικό Α.Ε. – Ε.Π.Ε. επιχειρήσεων, προσωπικό καταστημάτων, σούπερ-μάρκετ, προσωπικό κλινικών και νοσηλευτικών ιδρυμάτων, 7 ημέρες για επιχειρήσεις πετρελαίου – υγραερίου, 9 ήμερες για κλωστοϋφαντουργούς, 10 ημέρες για ατμοπλοϊκές – πρακτορικές επιχειρήσεις, αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς, αγρονόμους – τοπογράφους – μηχανικούς με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, μηχανολόγους – ηλεκτρολόγους Ε.Μ.Π. και πλείστες ακόμη ειδικότητες.

Γονική Άδεια παιδιού το οποίο πάσχει από σύνδρομο Ντάουν, από νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος, από νεοπλασματική ασθένεια, ή χρήζει μεταμόσχευσης 

Σύμφωνα με το άρθρο 51  Ν.4075/2012, άρθρο 45 Ν.4488/2017 

1. Στον φυσικό, θετό ή ανάδοχο γονέα παιδιού ηλικίας έως 18 ετών συμπληρωμένων, το οποίο πάσχει από νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση, από νεοπλασματική ασθένεια, ή χρήζει μεταμόσχευσης και από σύνδρομο Ντάουν, χορηγείται ειδική γονική άδεια, διάρκειας δέκα εργάσιμων ημερών κατ΄ έτος, με αποδοχές, έπειτα από αίτησή του, κατά απόλυτη προτεραιότητα.

2. Στο φυσικό, θετό και ανάδοχο γονέα, σε περίπτωση νοσηλείας του παιδιού λόγω ασθένειας ή ατυχήματος που καθιστά αναγκαία την άμεση παρουσία του εργαζόμενου, χορηγείται γονική άδεια νοσηλείας, και μέχρι την ηλικία των 18 ετών αυτού συμπληρωμένων, χωρίς αποδοχές, εφόσον έχει εξαντλήσει τη γονική άδεια ανατροφής του άρθρου 51 του παρόντος νόμου, για όσο διάστημα διαρκεί η νοσηλεία και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν των τριάντα εργάσιμων ημερών κατ΄ έτος.

3. Οι άδειες των παραγράφων 1 και 2 αποτελούν ατομικό δικαίωμα του κάθε γονέα, χορηγούνται, χωρίς άλλη προϋπόθεση, πέραν των σχετικών διευκολύνσεων που παρέχονται από άλλες διατάξεις στους εργαζόμενους γονείς για οικογενειακούς λόγους και αφού εξαντληθούν συναφή δικαιώματα με αποδοχές, πλην της ετήσιας κανονικής άδειας.

Άδεια αιμοδοσίας και για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα

Στο Άρθρο 68, Ν.4554/2018 ορίζεται ότι: Ο εργαζόμενος ο οποίος ανταποκρίνεται σε πρόσκληση από υπηρεσία αιμοληψίας για κάλυψη έκτακτης ανάγκης ή μετέχει σε οργανωμένη ομαδική αιμοληψία, καθώς και ο εργαζόμενος που προσέρχεται σε οποιοδήποτε κέντρο αιμοληψίας με δική του πρωτοβουλία για να προσφέρει αίμα, δικαιούται ειδικής άδειας απουσίας με πλήρεις αποδοχές, μόνο για την ημέρα της αιμοληψίας.

Ο εργαζόμενος σε κάθε περίπτωση οφείλει να προσκομίσει στον εργοδότη σχετική βεβαίωση του νοσηλευτικού ιδρύματος, στο οποίο πραγματοποιήθηκε η αιμοληψία. Η ίδια ως άνω άδεια χορηγείται και στην περίπτωση λήψης αιμοπεταλίων. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγηση της ειδικής άδειας στον εργαζόμενο, η οποία προκύπτει από τη συμμετοχή του σε οποιαδήποτε εκ των άνω περιπτώσεων αιμοληψίας, είναι η έγκαιρη ενημέρωση του εργοδότη τουλάχιστον πέντε (5) εργάσιμες ημέρες προ της τέλεσης της αιμοληψίας, εκτός των περιπτώσεων κάλυψης έκτακτης ανάγκης. Εξαιρετικά και μόνο σε περιπτώσεις ταυτόχρονων αιτημάτων εργαζομένων για χρήση της ειδικής άδειας, ο εργοδότης δύναται σε συνεννόηση με τον εργαζόμενο και ανάλογα με το πρόγραμμα εργασίας του και τις ανάγκες της επιχείρησης, να προχωρήσει στη χορήγηση της εν λόγω άδειας το αργότερο μέσα σε διάστημα δέκα (10) ημερών από την ημέρα τέλεσης της αιμοληψίας.

Ο εργαζόμενος δύναται να κάνει χρήση του δικαιώματος της ειδικής άδειας αιμοληψίας κατά το μέγιστο δύο (2) φορές ετησίως.

Χήροι γονείς

Στους εργαζόμενους που έχουν χηρέψει και στον άγαμο – άγαμη γονέα, που έχουν την επιμέλεια του παιδιού, χορηγείται άδεια με αποδοχές έξι (6) εργάσιμων ημερών τον χρόνο, πέραν αυτής που δικαιούνται με άλλες διατάξεις.

Γονέας με τρία (3) παιδιά ή περισσότερα, δικαιούται άδεια οκτώ (8) εργάσιμων ημερών. Η άδεια αυτή χορηγείται λόγω αυξημένων αναγκών φροντίδας των παιδιών, ηλικίας μέχρι 12 ετών συμπληρωμένων. Χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά μετά από συνεννόηση με τον εργοδότη σύμφωνα με τις ανάγκες του γονέα και δεν πρέπει να συμπίπτει χρονικά με την αρχή ή το τέλος της ετήσιας κανονικής άδειας (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2002-2003, άρθρο 7).

Θάνατος συγγενούς

Στους εργαζόμενους με εξαρτημένη σχέση εργασίας χορηγείται άδεια δύο (2) ημερών με αποδοχές, σε περίπτωση θανάτου συζύγου, τέκνων, γονέων και αδελφών. (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2002-2003, άρθρο 9). Διευκρινίζεται ότι χορηγείται η συγκεκριμένη άδεια όχι μόνο στους εξ αίματος, αλλά και στους εξ αγχιστείας συγγενείς στην ίδια γραμμή και στον ίδιο βαθμό (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2010-2012, άρθρο 8).

Εκλογική Άδεια

Η ειδική άδεια που δίδεται για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι και στον ιδιωτικό τομέα με αποδοχές. Η άδεια αυτή δεν συμψηφίζεται με την κανονική ή άλλης μορφής άδεια. Η διάρκειά της είναι ανάλογη με τη χιλιομετρική απόσταση που καλείται ο ψηφοφόρος να καλύψει, ώστε να ταξιδέψει, για να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα. Συγκεκριμένα:

για εργαζόμενους με πενθήμερο:

  • από 200 – 400 χλμ., μια εργάσιμη ημέρα 
  • από 401 και πάνω, δύο εργάσιμες ημέρες
  • για τα νησιά μέχρι 3 ημέρες

για εργαζόμενους με εξαήμερο:

  • από 100 – 200 χλμ., μια εργάσιμη ημέρα  
  • από 201 – 400 χλμ., δύο εργάσιμες ημέρες
  • από 401 και πάνω, τρεις εργάσιμες ημέρες
  • για τα νησιά μέχρι 3 ημέρες

Άδεια σπουδών- Μεταπτυχιακά

Άδεια εξετάσεων σε μεταπτυχιακούς φοιτητές

Όσοι συμμετέχουν σε πρόγραμμα για μεταπτυχιακό δίπλωμα ετησίας τουλάχιστον φοίτησης ή διδακτορικό δίπλωμα Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, δικαιούνται άδεια 10 εργασίμων ημερών. Η άδεια αυτή είναι άνευ αποδοχών από τον εργοδότη, χορηγείται σε συνεχείς ημέρες ή τμηματικά και ανεξάρτητα από την ηλικία του/της δικαιούχου και ισχύει μέχρι δύο έτη (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2004-2005, άρθρο 10).

Άδεια Θηλασμού και Φροντίδας παιδιών

Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται:

α) Για το χρονικό διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας, δηλαδή 9 βδομάδες μετά τον τοκετό,(Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2004, άρθρο 8), είτε να προσέρχονται αργότερα, είτε να αποχωρούν νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε ημέρα από την εργασία τους.
β) Εναλλακτικά με συμφωνία του εργοδότη, το ημερήσιο ωράριο των μητέρων μπορεί να ορίζεται μειωμένο κατά δύο (2) ώρες ημερησίως για τους πρώτους δώδεκα (12) μήνες και σε μία (1) ώρα ημερησίως για έξη (6) επιπλέον μήνες (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2002 –2003, άρθρο 6).

Εναλλακτική χρήση του μειωμένου ωραρίου ως άδειας για τη φροντίδα του παιδιού

Το μειωμένο ωράριο «άδεια» θηλασμού και φροντίδας παιδιών του άρθρου 9 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. του έτους 1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, δικαιούται ο/η/ εργαζόμενος-η με αίτηση του /της να το ζητήσει εναλλακτικά ως συνεχόμενη ισόχρονη άδεια με αποδοχές, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία δικαιούται μειωμένου ωραρίου για την φροντίδα του παιδιού.

Ποιος από τους γονείς δικαιούται άδεια φροντίδας παιδιού

Την άδεια απουσίας για λόγους φροντίδας παιδιού μπορεί εναλλακτικά να ζητήσει και ο πατέρας, εφόσον δεν κάνει χρήση η εργαζόμενη μητέρα.
Το μειωμένο ωράριο για τη φροντίδα των παιδιών θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 1993, άρθρο 9) και δεν πρέπει να δημιουργεί δυσμενέστερες συνθήκες στην απασχόληση και στις εργασιακές σχέσεις.

Γονική άδεια φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο) άρθρο 2, Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2014

Ο εργαζόμενος πατέρας έχει αυτοτελές δικαίωμα και με τις ίδιες προϋποθέσεις χρήσης της προβλεπόμενης από τις Εθνικές Γενικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας άδειας φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο), χορηγούμενου του δικαιώματος και σε περίπτωση που η μητέρα είναι αυτοαπασχολούμενη.

Στην περίπτωση που και οι δύο γονείς είναι μισθωτοί, με κοινή τους δήλωση που κατατίθεται στους αντίστοιχους εργοδότες τους, καθορίζεται η επιλογή τους για το ποιος από τους δύο θα κάνει χρήση της γονικής άδειας φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο), εκτός, αν με κοινή τους δήλωση, καθορίσουν χρονικά διαστήματα που ο καθένας κάνει χρήση μέσα στα χρονικά όρια ισχύος του δικαιώματος αυτού.

Η άσκηση του ως άνω δικαιώματος ισχύει από τη χρονική στιγμή της υπογραφής της δήλωσης.

Πληροφορίες για όλες τις άδειες που δικαιούνται οι εργαζόμενοι γονείς στο άρθρο μας, Οι γονικές άδειες, τι προβλέπεται.

Αντιλαμβάνεται κανείς πως τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων είναι κατοχυρωμένα και πως πρέπει να γίνονται σεβαστά. Οφείλει όμως και υποχρεούται και ο εργαζόμενος να τα γνωρίζει.

 

Ηλ.Ταχ.: [email protected]

Ελευθερία Κρασσά

Φοιτήτρια στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, Ο.Π.Α.

 

Αναστασία Μοσκόβη

Λογίστρια

 

Λίνα Ριζκάλα

Οικονομολόγος