Σύνταξη άρθρου: Αναστασία Γερογιάννη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Το κρασί αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα ποτά που καταναλώνεται και καταναλωνόταν πάντα. Η ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού συμπορεύεται με την ιστορία του κρασιού, καθώς η εμφάνισή του χρονολογείται 7000 χρόνια πριν. Από τα πολύ αρχαία χρόνια ήδη το κρασί χρησιμοποιούνταν για ιατρικούς και τελετουργικούς σκοπούς αλλά και για λόγους διασκέδασης. Η Μεσόγειος αποτελεί μια ευρεία περιοχή με μακρά ιστορία στην παραγωγή και στην κατανάλωση κρασιού. Χαρακτηριστικά, η κατανάλωση κρασιού με μέτρο συμπεριλαμβάνεται στη μεσογειακή δίαιτα/διατροφή όπως αυτή έχει οριστεί και αναγνωρισθεί το 2013 μόλις ως αγαθό της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO.

Η παραγωγή του κρασιού

Το κρασί προέρχεται από την επεξεργασία του καρπού της αμπέλου, του σταφυλιού. Το σταφύλι συνθλίβεται με διάφορους τρόπους και παράγεται ο μούστος. Επειδή ο καρπός περιέχει σάκχαρα, νερό και οργανικές ενώσεις, αυτά περνούν και στον μούστο, ο οποίος υπόκεινται σε ζύμωση παρουσία ειδικών ενζύμων, των ζυμασών των ζυμομυκήτων. Με αυτή τη διαδικασία, ονομάζεται και αλκοολική ζύμωση καθώς τα σάκχαρα του μούστου μετατρέπονται σε αλκοόλ με ταυτόχρονη παραγωγή και διοξειδίου του άνθρακα. Τέλος σημαντική διαδικασία αποτελεί η ωρίμαση του κρασιού, που γενικώς είναι η σταδιακή μετατροπή του μούστου σε κρασί.

Είδη κρασιού

Τα κρασιά μπορούν να ταξινομηθούν σε κατηγορίες με βάση διαφορετικά τους χαρακτηριστικά. Με βάση το χρώμα τους σε λευκά, κόκκινα και ροζέ. Με βάση τη γεύση τους σε ξηρά, γλυκά και ημίγλυκα. Υπάρχει επίσης διαχωρισμός βάσει του έτους συγκομιδής των σταφυλιών. Υπάρχει ακόμα και η κατηγορία του αφρώδους οίνου, ο οποίος περιέχει διοξείδιο του άνθρακα, δηλαδή ανθρακικό.

Κάποιες χαρακτηριστικές ποικιλίες κρασιών είναι οι εξής:

Στα κόκκινα κρασιά:

  • Cabernet Sauvignon
  • Merlot
  • Pinot Noir
  • Syrah

Στα λευκά κρασιά:

  • Chardonnay
  • Sauvignon Blanc
  • Riesling

Οι ευεργετικές ιδιότητες του κρασιού

Το κρασί ως οινοπνευματώδες ποτό περιέχει αλκοόλ σε περιεκτικότητα 12 έως 15 τις εκατό όγκο κατ’ όγκο. Εκτός όμως από το αλκοόλ περιέχει και πλήθος άλλων ουσιών, οι οποίες του προδίδουν αυτήν την τόσο σημαντική ευεργετική του δράση για τον άνθρωπο. Οι ουσίες αυτές είναι οι φαινόλες (φαινολικά συστατικά) και κάποια κλασικά λιποειδή. Ενώσεις όπως η ρεσβερατρόλη, οι τανίνες, η βιταμίνη Ε είναι γνωστές για την έντονη αντιοξειδωτική τους δράση. Στις φαινολικές ενώσεις έχουν δοθεί κατά καιρούς, πλήθος ευεργετικών ιδιοτήτων όπως η αντιαλλεργική, η αντιφλεγμονώδης, η αντιική, η αντιπολλαπλασιαστική, η αντικαρκινική και η αντιγηραντική δράση. Φαίνεται πως η πρόσληψη φαινολών έχει θετική επίδραση σε ένα πλήθος παθολογικών καταστάσεων, όπως ο καρκίνος, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, διαταραχές που σχετίζονται με γαστρικό και δωδεκαδακτυλικό έλκος, αλλεργίες, αγγειακή ευθραυστότητα και οι βακτηριακές λοιμώξεις καθώς και η επιβράδυνση της γήρασης. Η πιο σημαντική ιδιότητα των ενώσεων αυτών, η οποία τα καθιστά και τόσο ευεργετικά για τον οργανισμό του ανθρώπου, είναι η αντιοξειδωτική τους δράση. Δηλαδή η ικανότητά τους να εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες που βρίσκονται στον οργανισμό και οι οποίες προκαλούν οξειδωτικό στρες και κατ’ επέκταση καταστρέφουν το DNA, τις πρωτεΐνες και τα λιποειδή του οργανισμού, προκαλώντας έτσι διάφορες ασθένειες.

Για πρώτη φορά η ευεργετική επίδραση της μέτριας κατανάλωσης κρασιού εντοπίστηκε από τον Γάλλο καθηγητή Σερζ Ρενώ (Serge Renaud), το 1992, καθώς μετά από μελέτη παρατηρήθηκε ότι ενώ η διατροφή των Γάλλων ήταν πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, εκείνοι παρουσίαζαν χαμηλή συχνότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και τούτο διότι κατανάλωναν αρκετή ποσότητα κρασιού στην καθημερινότητά τους. Αυτή η παρατήρηση ονομάζεται από τότε Γαλλικό Παράδοξο και αποτέλεσε το έναυσμα για πλήθος άλλων ερευνών μέχρι και σήμερα.

Φυσικά το κλειδί για την ευεργετική δράση το κρασιού είναι η μέτρια κατανάλωσή του. Σύμφωνα με τις οδηγίες της αμερικάνικης ένωσης καρδιολογίας η ποσότητα αλκοολούχων ποτών που συνιστάται είναι ένα έως δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες και ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες. Με τον όρο ποτό εννοούμε περίπου 350 mL (12 οz.) μπύρας ή 120 mL (4 οz.) κρασί ή 45 mL (1,5 οz.) αλκοολούχο ποτό με περιεκτικότητα 40 % σε αλκοόλ ή 30 mL (1 οz.) αλκοολούχο ποτό με περιεκτικότητα 50 % σε αλκοόλ. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει πως προτείνεται η κατανάλωση κρασιού ή οποιουδήποτε άλλου αλκοολούχου ποτού σε άτομα που δεν πίνουν αλκοόλ.

Επιπλέον οι διεθνείς οδηγίες απαγορεύουν την κατανάλωση αλκοόλ γενικά, σε όλες τις γυναίκες που βρίσκονται σε περίοδο εγκυμοσύνης καθώς και σε παιδιά και εφήβους. Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Σουηδία και δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2018, έδειξε ότι η κατανάλωση αλκοόλ στα τέλη της εφηβείας σχετίζεται με αύξηση του κίνδυνου εμφάνισης ηπατικής νόσου στην μετέπειτα ζωή.

Το πιο σημαντικό από όλα όμως είναι η σωστή ενημέρωση εφήβων και ενηλίκων για τη σωστή και συνιστώμενη πρόσληψη αλκοόλ. Το κρασί αποτελεί μια ιδανική επιλογή για όσους πίνουν αλκοολούχα ποτά, προσφέροντάς τους την ευχαρίστηση αλλά και τις ευεργετικές του δράσεις για την υγεία, φυσικά όταν καταναλώνεται με μέτρο. Είτε κόκκινο είτε λευκό, είτε ξηρό είτε γλυκό, το κρασί αποτελεί την πιο ωραία λύση για να συνοδεύσουμε κάποιο γεύμα μας, μεσημέρι ή βράδυ, με παρέα ή όχι.

 

Πηγές

Alcohol consumption in late adolescence is associated with an increased risk of severe liver disease later in life, H. Hagström, T. Hemmingsson, A. Discacciati, A. Andreasson, Joyrnal of Hepatololgy, 2018

Institute of alcohol studies 

American Heart Association 

Wine, alcohol, platelets, and the French paradox for coronary heart disease. S. Renaud & M. de Lorgeril, Lancet, 1992.

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Ευγενία Γεωργακοπούλου

Νοσηλεύτρια, Προϊσταμένη Πυρηνικής Ιατρικής

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Αναστασία Γερογιάννη

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης