Σύνταξη άρθρου: Αναστασία Γερογιάννη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Πόσες φορές έχουμε ακούσει από τις μαμάδες και τις γιαγιάδες μας συμβουλές για τη διατροφή μας, που έχουν ταξιδέψει εκλαϊκευμένες από τα βάθη των χρόνων. Πόσες επίσης φορές εμείς οι ίδιοι ως γονείς πλέον έχουμε χρησιμοποιήσει τις ίδιες ακριβώς φράσεις για να πείσουμε και να παρακινήσουμε τα παιδιά μας να φάνε, να πιούν ή να αποφύγουν κάποιες τροφές που δεν εγκρίνουμε. Φράσεις όπως «πιες τον χυμό σου πριν φύγουν οι βιταμίνες», συχνά ακούγονται αστείες και απορούμε πώς μπορούν να ευσταθούν επιστημονικά. Κι όμως πολλές τέτοιες φράσεις αποδεικνύονται απολύτως ορθές και επιστημονικά αποδεδειγμένες, κάνοντάς μας να απορούμε πώς γίνεται οι γιαγιάδες μας και οι γιαγιάδες αυτών να ήξεραν τόσα πράγματα για τη διατροφή ζώντας τόσα χρόνια πριν, που η επιστήμη της διατροφής δεν ήταν τόσο ανεπτυγμένη.

Ποιες είναι όμως οι φράσεις αυτές και ποια είναι η επιστημονική και διατροφική τους εξήγηση, όσο προφανής ή όχι μας φαίνεται; Ήρθε η ώρα να δούμε μερικές από αυτές.

Πρώτη και καλύτερη όλων είναι η γνωστή φράση «πιες τον χυμό σου πριν φύγουν οι βιταμίνες !» και όλοι αναρωτιούνται πού μπορεί να πάνε οι βιταμίνες από ένα ποτήρι φρεσκοστυμμένο χυμό πορτοκάλι! Κι όμως η βιταμίνη C που περιέχεται στο πορτοκάλι άρα και σε ένα ποτήρι φρεσκοστυμμένο χυμό αυτού είναι μια αρκετά ασταθής ένωση, ευαίσθητη στο φως, τη θερμότητα και τον αέρα. Έτσι, όταν έρχεται σε επαφή με τον αέρα που περιέχει οξυγόνο, οξειδώνεται και καταστρέφεται. Άρα η «ποσότητα» και η φυσική αντιοξειδωτική της δράση μειώνονται όσο αφήνουμε τον χυμό στο ποτήρι χωρίς να τον πιούμε.

Μια ακόμη φράση που ακούγαμε συχνά ως παιδιά είναι η φράση «φάε τις φακές σου που έχουν δύναμη». Εδώ η απάντηση ίσως είναι λίγο πιο προβλέψιμη, καθώς όλοι σχεδόν γνωρίζουμε πως οι φακές αλλά και γενικά όλα τα όσπρια είναι πηγές πρωτεϊνών και σιδήρου για τον οργανισμό. Η πρωτεΐνη αποτελεί απαραίτητο δομικό λίθο για τους μύες μας και ο σίδηρος βοηθά στη μεταφορά του οξυγόνου σε όλους τους ιστούς, στη λειτουργία ενζύμων, στη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και στην εγκεφαλική λειτουργία. Έτσι μπορούμε να πούμε πως όντως οι φακές όπως και όλα τα όσπρια βοηθούν στη συνολική λειτουργία του οργανισμού, ώστε αυτός να έχει την δύναμη που χρειάζεται καθημερινά.

Μια ακόμη φράση που είναι και αυτή γνώριμη στα αυτιά μας είναι η φράση «πιες όλο το γάλα σου για να ψηλώσεις». Και αυτή η φράση λοιπόν αποτυπώνει πιο εκλαϊκευμένα τη συμβολή των πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας, του ασβεστίου και του φωσφόρου που περιέχονται στο γάλα και στα υπόλοιπα γαλακτοκομικά προϊόντα, στην αύξηση του ύψους, τον σχηματισμό των οστών και την αύξηση της συνολικής οστικής μάζας. Μέχρι περίπου την ηλικία των 20 ετών επιτυγχάνεται η μέγιστη οστική πυκνότητα του σκελετού μας με την οποία και θα πορευτούμε για την υπόλοιπη ζωή μας, πολεμώντας ενάντια στη φυσιολογική μείωσή της και τελικά την οστεοπόρωση. Έτσι πρέπει να ενισχύουμε και να βοηθάμε συνεχώς τον σχηματισμό των οστών στην παιδική και εφηβική ηλικία προσφέροντας απλόχερα στον οργανισμό τους ασβέστιο και φώσφορο, μέταλλα απαραίτητα για τη δημιουργία των οστών. Φυσικά όσον αφορά στο ύψος καθοριστικό ρόλο παίζουν τα γονίδια καθώς αυτά καθορίζουν το μέγιστο ύψος που μπορεί ένα παιδί να φτάσει. Η διατροφή, ιδιαίτερα οι πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας (κρέας, γαλακτοκομικά, ψάρια, αυγό), είναι αυτή που θα βοηθήσει στην επίτευξη του ύψους αυτού.

Αυτές οι φράσεις σίγουρα είναι γνώριμες σε όλους. Την επόμενη φορά που θα τις ακούσουμε, ας μη βιαστούμε να τις αμφισβητήσουμε. Επίσης την επόμενη φορά που θα τις χρησιμοποιήσουμε, για να παρακινήσουμε τα παιδιά μας, καλό θα είναι να μην παραλείψουμε να τους εξηγήσουμε, γιατί λέμε όσα λέμε. Με αυτόν τον τρόπο και εκείνα θα μάθουν κάτι παραπάνω για τη διατροφή τους αλλά και εμείς θα επιτύχουμε τον στόχο μας χωρίς αυτά να μας αμφισβητήσουν.

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Ευγενία Γεωργακόπουλου

Νοσηλεύτρια, Προϊσταμένη Πυρηνικής Ιατρικής

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Δρ. Ιωάννα Μαρία Καραγκούνη

Μοριακή βιολόγος διατροφολόγος

 

Αναστασία Γερογιάννη

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πανεπιστημιακής Εκπαίδευση