Σύνταξη άρθρου: Αιμιλία-Βαλεντίνα Βρεττού

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

 

* Η κυρία Βρεττού είναι βιολόγος και μοριακή βιολόγος σε εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής

 

Οι ιοί της γρίπης

Η Γρίπη, ή Εποχική Γρίπη είναι μία οξεία ασθένεια που μεταδίδεται ταχέως από άτομο σε άτομο δια της αναπνευστικής οδού (με σταγονίδια φτερνίσματος, με βήχα κ.ά.) και οφείλεται στους Ιούς της Γρίπης, τους Influenza Viruses, όπως είναι η διεθνής ονομασία τους.

Οι ιοί Influenza ανήκουν στην ευρύτερη οικογένεια των ιών Orthomixoviruses και περιλαμβάνουν τις υποκατηγορίες Influenza A, Influenza B, Influenza C και Influenza D. Οι ιοί, οι οποίοι ευθύνονται για τις εποχικές επιδημίες γρίπης στους ανθρώπους, είναι οι Influenza A και Β. Οι ιοί, που ανήκουν στην υποκατηγορία C, σπάνια προκαλούν ασθένειες και τα συμπτώματα είναι πάρα πολύ ήπια, ενώ αυτοί της υποκατηγορίας D εντοπίζονται κυρίως στα βοοειδή και σπάνια επηρεάζουν τον άνθρωπο.

Χαρακτηριστικό των ιών της γρίπης είναι η ιδιότητά τους να αλλάζουν τη σύνθεση της εξωτερικής τους επιφάνειας μέσω της οποίας εισέρχονται στα ανθρώπινα κύτταρα κατά τη διαδικασία της μόλυνσης. Αυτό το επιτυγχάνουν χάρη στον γενετικό τους σχεδιασμό, που περιλαμβάνει αυτόν τον μηχανισμό της συνεχούς μετάλλαξης. Συνέπεια δυσάρεστη για τους ανθρώπους είναι να καθίσταται αδύνατη η ισόβια ανοσία μέσω ενός άπαξ εμβολιασμού. Για αυτόν τον λόγο κάθε χρόνο, πριν την αναμενόμενη ετήσια έναρξη της επιδημίας της γρίπης, συστήνεται ο εκ νέου εμβολιασμός των ευπαθών ομάδων.

Η επιδημία της γρίπης

Η επιδημία της γρίπης κάνει την εμφάνισή της κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες, ειδικότερα μετά το τέλος του Δεκεμβρίου και μπορεί να διαρκέσει έως περίπου τις αρχές Απριλίου. Η μετάδοση των ιών ευνοείται σε κλειστούς, μη-σωστά αεριζόμενους χώρους, όπως σχολικές αίθουσες, μέσα μαζικής μεταφοράς, εστιατόρια, ανελκυστήρες κ.ο.κ. . Σημειώνεται πως η δραστηριότητα της γρίπης βρίσκεται κάποιες φορές σε χαμηλά επίπεδα για την περίοδο της έξαρσής της πιθανώς λόγω της επικράτησης σχετικά υψηλών θερμοκρασιών για την εποχή.

Τα συμπτώματα

Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της ασθένειας είναι οξύς και συνήθως υψηλός πυρετός >38°C, ρίγη, πονοκέφαλος, ξερόβηχας, καταρροή, πόνος στους μύες και στα οστά (μέση, γόνατα, αυχένας).

Τα έντονα αρχικά συμπτώματα αρχίζουν να υποχωρούν μετά τις 3 πρώτες ημέρες και συνολικά η ασθένεια διαρκεί από μία εβδομάδα έως δέκα ημέρες. Ο βήχας μπορεί να επιμείνει μέχρι και 2 εβδομάδες.

Τα παιδιά άνω των 5 ετών, οι έγκυοι, οι ηλικιωμένοι, άτομα κάθε ηλικίας που πάσχουν από χρόνιες αναπνευστικές ή καρδιολογικές παθήσεις, καθώς και οι ανοσοκατασταλμένοι (άτομα με ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα) ανήκουν στις λεγόμενες «ευπαθείς ομάδες» και βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών από τη γρίπη. Τέτοιες επιπλοκές είναι σοβαρή πνευμονία, εγκεφαλίτιδα, σήψη ακόμα και θάνατος.

Η διάγνωση

Η διάγνωση της νόσου γίνεται κυρίως βάσει κλινικών συμπτωμάτων. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν εξειδικευμένες εργαστηριακές εξετάσεις, που γίνονται σε δείγματα του αναπνευστικού συστήματος, όπως ρινο-φαρυγγικό επίχρισμα, πτύελα ή βρογχικές εκκρίσεις. Οι εξετάσεις αυτές γίνονται, για να επιβεβαιώσουν και ταυτοποιήσουν – διαφοροποιήσουν τους ιούς, όπου και όταν ο θεράπων ιατρός το κρίνει απαραίτητο, όπως λόγου χάρη σε περιπτώσεις βαριών συμπτωμάτων, τα οποία δεν υποχωρούν.

Η θεραπεία

Η θεραπεία της γρίπης είναι κυρίως υποστηρικτική αντιμετώπιση των συμπτωμάτων με αντιπυρετικά φάρμακα, αντιβηχικά σκευάσματα, παυσίπονα, ανάπαυση και απομόνωση του ατόμου για αποφυγή μετάδοσης του ιού. Πρέπει να αναφέρουμε πως η χρήση της Αντιβίωσης ΔΕΝ αποτελεί θεραπεία κατά της γρίπης, γιατί δεν έχει κανένα απολύτως αποτέλεσμα κατά των ιών Influenza. Υπάρχει ειδική αντι-ιική θεραπεία, που όμως χορηγείται ΜΟΝΟΝ ΟΠΟΤΕ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΤΟ ΚΡΙΝΕΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ. Σε κάθε περίπτωση, όταν τα έντονα συμπτώματα και κυρίως ο υψηλός πυρετός, δεν υποχωρούν μετά το πρώτο 3ήμερο, είναι καλό να συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας.

Η πρόληψη

Σε περίπτωση υποψίας συμπτωμάτων γρίπης, ενδείκνυται να λαμβάνονται κάποια προληπτικά μέτρα. Καλό είναι να περιορίζονται οι μετακινήσεις, να γίνεται πολύ καλό πλύσιμο των χεριών, να καλύπτεται το στόμα και η μύτη κατά τον βήχα και το φτέρνισμα και να γίνεται επιμελής καθαρισμών επιφανειών, που μπορεί να έχουν εκτεθεί στον ιό, όπως φερ’ ειπείν τα ακουστικά τηλεφώνου καθώς και οτιδήποτε αγγίζουμε. Όμως, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης της ασθένειας είναι ο ετήσιος εμβολιασμός που συστήνεται ειδικότερα για τα άτομα στις ευπαθείς ομάδες. Επίσης, απαραίτητο είναι να εμβολιάζονται οι εργαζόμενοι στον χώρο της Υγείας, οι οποίοι μπορεί να βρεθούν εκτεθειμένοι σε μεγάλο βαθμό στους ιούς της γρίπης, καθώς και όσοι βρίσκονται σε κοντινή επαφή με βρέφη ή άλλα άτομα, που θεωρείται πως βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο. Για να είναι αποτελεσματικό το εμβόλιο πρέπει να γίνεται περίπου έναν με ενάμιση μήνα πριν την αναμενόμενη έναρξη της εποχικής επιδημίας. Στη χώρα μας οι οδηγίες είναι αυτό να γίνεται το πολύ μέχρι τέλος Νοεμβρίου. Περισσότερες πληροφορίες για αυτό στο άρθρο μας, Τα εμβόλια του παιδιού!

 

Πηγές

Baron E.J et al. Medical Microbiology. A short Course (1994). Wiley-Liss

Κ.Ε.Ε.Λ.Π.Ν.Ο.  

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας  

 

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Ευγενία Γεωργακοπούλου

Νοσηλεύτρια, Προϊσταμένη Πυρηνικής Ιατρικής

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Αναστασία Γερογιάννη

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης