Σύνταξη άρθρου: Έλενα Σακελλαρίου

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Η ιππασία είναι αρχαία τέχνη και συνίσταται στην πρακτική της ιππεύσεως και της διαχείρισης του ίππου, δηλαδή του αλόγου. Είναι και άθλημα αλλά και ψυχαγωγική δραστηριότητα. Η χρήση της όμως δεν περιορίζεται σε αυτά αλλά γίνεται και για επαγγελματικούς (συγκοινωνίες και μεταφορές), θεραπευτικούς (λ.χ. σε παιδιά με αυτισμό) αλλά και πολιτιστικούς (έθιμα, παρελάσεις, αναβιώσεις ιστορικών στιγμών, κινηματογράφος) σκοπούς.

Βασικές μορφές ιππασίας

1. Αθλητική Ιππασία, που περιλαμβάνει διάφορα είδη, όπως,

• την Ιππική δεξιοτεχνία (Dressage): εκτελείται με ακρίβεια και χάρη, βασίζεται στην αρμονία ιππέα-αλόγου και πρόκειται για χορογραφία. Εξαιρετικά ενδιαφέρον και όμορφο,

• την Υπερπήδηση εμποδίων (Show Jumping): ο ιππέας και το άλογο καλούνται να υπερπηδήσουν διάφορα είδη εμποδίων σε συγκεκριμένη διαδρομή,

• την Ιππική αντοχή (Endurance riding): πρόκειται για αγώνες μεγάλων αποστάσεων που δοκιμάζουν την αντοχή του αλόγου αλλά και του ιππέα.

2. Ψυχαγωγική Ιππασία, που περιλαμβάνει διάφορα είδη, όπως,

• βόλτες με άλογο στη φύση (trail riding),

• ιππασία αποστάσεων σε παραλίες, βουνά και αγροτικές περιοχές.

3. Θεραπευτική Ιππασία, η οποία χρησιμοποιείται για άτομα με κινητικές, ψυχικές ή γνωστικές δυσκολίες, βελτιώνοντας την ισορροπία, τη στάση του σώματος και την αυτοπεποίθηση.

4. Εργασιακή Ιππασία, που τα είδη της είναι: 

• η ιππασία που γίνεται σε ράντσα, σε αγροκτήματα και σε μικρά χωριά και έχει να κάνει με τη μετακίνηση του αγρότη στα λιβάδια ή στους δρόμους των γεωργικών εργασιών,

• η αστυνομική ιππασία για περιπολίες σε πόλεις και εκδηλώσεις, όπου λίγοι αστυνομικοί με άλογα μπορούν και συγκρατούν μεγάλα πλήθη,

• η παραδοσιακή ιππασία σε ιστορικές ή πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Ιππασία για παιδιά, χαρακτηριστικά και οφέλη 

Η ιππασία είναι ένα άθλημα και μια δραστηριότητα που προσφέρει μοναδικά οφέλη στα παιδιά. Εκτός από τη διασκέδαση, συμβάλλει στη σωματική τους ανάπτυξη, την αυτοπεποίθηση και στην πειθαρχία.

Πότε μπορούν να ξεκινήσουν τα παιδιά την ιππασία;

Η γνωριμία με την ιππασία ξεκινά συνήθως από μικρή ηλικία, ακόμη και από τα 4-5 έτη, με ειδικά εκπαιδευμένα μικρά άλογα (πόνυ). Οι γονείς μπορούν να επιλέξουν έναν ιππικό όμιλο που παρέχει παιδικά προγράμματα και έχει έμπειρους εκπαιδευτές και να ξεκινήσουν μαθήματα.

Βέβαια δε γίνεται ευθύς εξαρχής το παιδί να ανέβει στο άλογο και να ξεκινήσει να καλπάζει. Υπάρχουν τα απαραίτητα στάδια που απαιτούνται, ώστε η μαθησιακή αυτή διαδικασία να γίνει σωστά. Ας δούμε τα στάδια προσέγγισης του αλόγου από το παιδί.

1. Πρώτη επαφή με το άλογο: τα παιδιά αρχικά γνωρίζουν το άλογο, το χαϊδεύουν και μαθαίνουν βασικούς κανόνες συμπεριφοράς κοντά του.

2. Μαθήματα εξοικείωσης: ξεκινούν με απλές βόλτες υπό την καθοδήγηση εκπαιδευτή.

3. Βασικές τεχνικές ιππασίας: μαθαίνουν να ισορροπούν στη σέλα, να κρατούν τα ηνία, να ακολουθούν βασικές οδηγίες και να δίνουν απλές εντολές στο άλογο.

4. Ασφαλής πρακτική: οι εκπαιδευτές προσαρμόζουν το μάθημα στις ικανότητες του κάθε παιδιού, εστιάζοντας στην ασφάλεια.

Πεδίο με εμπόδια ιππασίας

Οφέλη της ιππασίας για την ψυχική και πνευματική υγεία των παιδιών

Τα παιδιά που ασχολούνται με την ιππασία αποκτούν ψυχολογικά και κοινωνικά οφέλη, όπως,

• στην αυτοπεποίθηση: το παιδί μαθαίνει να διαχειρίζεται το άλογο, αποκτώντας εμπιστοσύνη στις ικανότητές του,

• στη συγκέντρωση και στην πειθαρχία: μαθαίνει να ακολουθεί κανόνες και να αναπτύσσει υπευθυνότητα,

• στη σύνδεση με τη φύση: η ιππασία δίνει την ευκαιρία για επαφή με το φυσικό περιβάλλον, μακριά από οθόνες και τεχνολογία.

Οφέλη της ιππασίας για το σώμα των παιδιών 

Η ιππασία προσφέρει πολλαπλά σωματικά οφέλη, όπως,

• στη βελτίωση της ισορροπίας και του συντονισμού: η συνεχής προσαρμογή του σώματος στις κινήσεις του αλόγου βοηθά στην ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων,

• στην ενδυνάμωση των μυών: ενισχύει τους μύες της πλάτης, των ποδιών και του κορμού,

• στην αύξηση της ευλυγισίας: οι κινήσεις της ιππασίας συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ευλυγισίας του σώματος,

• στη βελτίωση της στάσης του σώματος: η σωστή στάση πάνω στο άλογο ενισχύει τη σπονδυλική στήλη και μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων στάσης στο μέλλον,

• στην ανάπτυξη αντοχής και φυσικής κατάστασης: η ιππασία αποτελεί μία αερόβια δραστηριότητα που βοηθά στη συνολική φυσική κατάσταση των παιδιών.

Είδη ιππασίας για παιδιά

Η ιππασία περιλαμβάνει διάφορες μορφές που μπορούν να προσαρμοστούν στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των παιδιών, όπως,

• η Ιππική Δεξιοτεχνία (Dressage), η οποία εστιάζει στον έλεγχο και στην επικοινωνία με το άλογο μέσω αρμονικών κινήσεων,

• στην Υπερπήδηση Εμποδίων (Show Jumping), στην οποία τα παιδιά μαθαίνουν να πηδούν μικρά εμπόδια βελτιώνοντας την ισορροπία και τον συντονισμό των κινήσεών τους,

• στην Ιππασία Αναψυχής (Trail Riding), η οποία περιλαμβάνει χαλαρές βόλτες στη φύση, ιδανικές για ψυχαγωγία και εξερεύνηση του περιβάλλοντος,

• στη Θεραπευτική Ιππασία, που βοηθά παιδιά με κινητικές ή ψυχολογικές δυσκολίες, ενισχύοντας την αυτοπεποίθηση και τη φυσική τους κατάσταση αλλά και ξυπνώντας το ενδιαφέρον τους και δίνοντάς τους χαρά.

Ασφάλεια και εξοπλισμός

Όπως σε κάθε αθλητική ασχολία, η ασφάλεια είναι πρωταρχικής σημασίας. Για αυτό, ακολουθώντας τους σωστούς κανόνες, μπορούμε να απολαύσουμε την ιππασία με ασφάλεια και σιγουριά. Είναι απαραίτητος λοιπόν ο σωστός εξοπλισμός:

• κράνος ιππασίας για την προστασία του κεφαλιού, το οποίο πρέπει να είναι πολύ συγκεκριμένο και να προστατεύει αποτελεσματικά σε περίπτωση πτώσης,

• γάντια ιππασίας, τα οποία προστατεύουν τα χέρια και βοηθούν στο καλύτερο κράτημα των ηνίων,

• κατάλληλες μπότες ιππασίας για καλύτερη πρόσφυση και μικρό τακούνι, ώστε να αποφεύγεται το γλίστρημα από τους αναβολείς,

• ειδικό προστατευτικό γιλέκο για μεγαλύτερη ασφάλεια, αν υπάρξει πτώση,

• οι εκπαιδευτές και οι γονείς πρέπει πάντα να επιβλέπουν τα παιδιά και να διασφαλίζουν ότι ακολουθούν τους κανόνες ασφαλείας και δεν αμελούνται τα του εξοπλισμού τους.

Εξοπλισμός αναβάτη

Η συμπεριφορά γύρω από το άλογο

Τα άλογα είναι ευαίσθητα ζώα και χρειάζονται σωστή προσέγγιση. Έτσι:

• τα πλησιάζουμε πάντα από το πλάι και τους μιλάμε ήρεμα για να μην τα τρομάξουμε,

• ποτέ δε στεκόμαστε πίσω τους, καθώς υπάρχει κίνδυνος να κλωτσήσουν,

• ελέγχουμε πάρα πολύ προσεκτικά τα χαλινάρια και τη σέλα πριν να ανεβούμε στη ράχη τους.

Κανόνες κατά τη διάρκεια της ίππευσης

Τα παιδιά θα πρέπει να έχουν εμπεδωμένο πως:

• κρατούν σωστή στάση σώματος και ισορροπία,

• έχουν πάντα σταθερό έλεγχο των ηνίων, χωρίς να τραβούν απότομα,

• αποφεύγουν τις απότομες κινήσεις που μπορεί να τρομάξουν το άλογο,

• σε περίπτωση απώλειας ισορροπίας, μένουν ήρεμα και δεν πανικοβάλλονται,

• αν πέσουν, απομακρύνονται αμέσως από το άλογο για να αποφευχθούν επιπλέον τραυματισμοί καθώς μπορεί το άλογο να τα πατήσει.

Ασφάλεια σε εξωτερικούς χώρους

Η ιππασία στη φύση προσφέρει μοναδικές εμπειρίες, αλλά απαιτεί επιπλέον προσοχή:

• ενημερώστε κάποιον για τη διαδρομή σας πριν ξεκινήσετε,

• ιππεύετε πάντα σε ομάδες και όχι μόνοι σας,

• προτιμάτε ασφαλείς διαδρομές και αποφεύγετε αυτές που περιλαμβάνουν γλιστερές ή ανώμαλες επιφάνειες,

• οπόταν βρίσκεστε σε δημόσιους δρόμους, προσέξτε τα οχήματα και τους πεζούς.

Η φροντίδα του αλόγου

Η υγεία και η ευεξία του αλόγου είναι εξίσου σημαντικές με όλα τα παραπάνω και για αυτό πρέπει να:

• ελέγχεται η κατάστασή του πριν και μετά την ιππασία,

• μην πιέζεται πέρα από τις αντοχές του,

• του παρέχονται επαρκής ξεκούραση και ενυδάτωση.

Πληροφορίες για τα άλογα ιππασίας

Τα άλογα που χρησιμοποιούνται στην ιππασία είναι ειδικά εκπαιδευμένα και προσαρμοσμένα για διάφορες δραστηριότητες. Οι ιδιότητες που τα κάνουν κατάλληλα για ιππασία αλλά και οι απαιτήσεις για αυτό είναι:

• συγκεκριμένες φυλές αλόγων: Ορισμένες φυλές, όπως το Thoroughbred, τα αραβικά και το Warmblood, είναι δημοφιλείς στην ιππασία λόγω της αντοχής, της ταχύτητας και της ευφυΐας τους,

• συμπεριφορά και εκπαίδευση: Τα άλογα ιππασίας εκπαιδεύονται ώστε να είναι ήρεμα, συνεργάσιμα και να ανταποκρίνονται σωστά στις εντολές του ιππέα,

• διατροφή: Η διατροφή τους περιλαμβάνει σανό, δημητριακά και ειδικά συμπληρώματα για την υγεία τους.

• φροντίδα και υγιεινή: Χρειάζονται τακτική περιποίηση, καθαρισμό των οπλών και ιατρικό έλεγχο για να διατηρούνται υγιή και δυνατά.

Η ιππασία είναι μια από τις πιο απολαυστικές δραστηριότητες, εφόσον γίνεται με ασφάλεια και σεβασμό προς το άλογο. Τηρώντας αυτούς τους κανόνες, μπορούμε να απολαμβάνουμε αυτήν τη μοναδική σχέση ανθρώπου και αλόγου και τα παιδιά, από νωρίς, να γνωρίσουν και να συνεργαστούν με ένα αξιοσέβαστο ζώο, με χαρακτήρα.

Ο ιππέας του Αρτεμισίου, περίπου 150 π.Χ., Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών 

Πηγή

Ελληνική Ομοσπονδία Ιππασίας

 

Ηλ. Ταχ.:[email protected]

Σοφία Αλεξανδροπούλου

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής

 

Ελένη Σακελλαρίου

Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής