Σύνταξη άρθρου: Κωνσταντίνος Μιαρίτης

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Χαρακτηριστικό γυναικείο μαγιό της δεκαετίας του 1870, Μητροπολιτικό Μουσείο Τεχνών, Νέα Υόρκη

Η πρώτη εμφάνιση του μαγιό συνδέεται με την ανάγκη του ανθρώπου να εξερευνήσει το νερό, τις θάλασσες, τις λίμνες, τα ποτάμια. Ήδη από την αρχαιότητα και την ρωμαϊκή εποχή έχουν καταγραφεί και βρεθεί αναπαραστάσεις γυναικών αρχικά να κολυμπούν γυμνές και έπειτα  σε λουτρά ντυμένες με μονοκόμματα ενδύματα είτε με ενδυμασίες που μοιάζουν με το σημερινό μαγιό, δυο κομμάτια υφάσματος όπου το ένα κάλυπτε το στήθος και το άλλο τους γοφούς, τα επίμαχα σημεία του γυναικείου σώματος.

Για αιώνες η κατάσταση συνεχίστηκε η ίδια χωρίς αξιοσημείωτες αλλαγές. Η επανεμφάνιση του γυναικείου μαγιό και η αρχή της ραγδαίας εξέλιξής του ως τη μορφή, όπως το ξέρουμε σήμερα, καταγράφεται από τον 18ο αιώνα και φτάνει ως τις μέρες μας μέσα από τα λεπτομερή, ας τα πούμε, ιστορικά αρχεία για το θέμα.

Ο 18ος αιώνας

Η ανάπτυξη της δημόσιας υγιεινής τον 18ο αιώνα έκανε τα θαλάσσια μπάνια μια πολύ δημοφιλή δραστηριότητα, αφού θεωρούνταν ευεργετικά και θεραπευτικά για την ανθρώπινη υγεία. Έτσι, δημιουργήθηκε η ανάγκη ενός πρακτικού ενδύματος για αυτήν την περίσταση. Το μαγιό της εποχής δεν ήταν ούτε κολακευτικό για το γυναικείο σώμα ούτε πρακτικό. Έμοιαζε με μεσοφόρι, τύπου κομπινεζόν, με μήκος κάτω από το γόνατο και μακριά μανίκια. Ήταν κυρίως λινό ή βαμβακερό, σε ανοιχτά χρώματα, σε τόνους του λευκού και του μπεζ.

Ο 19ος αιώνας

Μπαίνοντας στον 19ο αιώνα το θαλάσσιο κολύμπι έχει γενικευτεί ως πρακτική και παραμένει μια πολυαγαπημένη δραστηριότητα, κυρίως για διασκέδαση. Οι αυστηροί ηθικοί κώδικες της εποχής απαιτούσαν από τις δεσποινίδες και τις κυρίες να είναι σεμνές, ταπεινές και «καθώς πρέπει». Τα μαγιό αλλάζουν. Πλέον αποτελούνται από τρία κομμάτια. Μπλούζα με ψηλό λαιμό, παντελόνι ή καλσόν και από πάνω φούστα ως κάτω από το γόνατο. Τα υφάσματα ήταν συνήθως τα μάλλινα και τα βαμβακερά. Το σχέδιο του μαγιό και το υλικό του, όταν βρεχόταν γινόταν αβάσταχτα βαρύ κι έκαναν αδύνατη κάθε προσπάθεια κολύμβησης. Έτσι, οι κυρίες περιορίζονταν να παίζουν και να βρέχονται στα ρηχά. Μετά το 1880, προς τα τέλη της βικτωριανής περιόδου, εμφανίστηκε το μαγιό «η στολή της πριγκίπισσας» (Princess suit). Ένα πρωτοπόρο σχέδιο που αποτελούνταν από ένα ενιαίο κομμάτι μπλούζας με παντελόνι με ραφή στη μέση. Ένα σημαντικό βήμα, που σηματοδοτεί το πρώτο ολόσωμο μαγιό, ιδέα και βάση του σημερινού αντίστοιχου. Το μήκος του παντελονιού κονταίνει μέχρι το γόνατο ενώ από πάνω πάλι μπαίνει φούστα που καλύπτει σε μήκος το παντελόνι, ώστε αυτό να μη φαίνεται.

Ο 20ός αιώνας

Ο 20ός αιώνας χαρακτηρίζεται από συνεχείς αλλαγές και ανακαλύψεις που έφεραν στο μαγιό τη μορφή όπως τη γνωρίζουμε μέχρι και σήμερα. Πάραυτα, προχωρώντας στις δεκαετίες και προσεγγίζοντας τη σημερινή εποχή ο νέος αιώνας ξεκινά με κυνηγητά, μεγάλη αυστηρότητα και επιβολή πειθαρχίας από τις αρχές. Άνδρες και γυναίκες αστυνομικοί κατακλύζουν τις παραλίες και μετράνε τα μήκη των μαγιό χωρίς καμία ανοχή.

Οι αρχές του 20ού αιώνα έφεραν στο προσκήνιο την κολύμβηση ως αγωνιστικό άθλημα σε όλες τις μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις. Την επανάσταση στην εικόνα του μαγιό έφερε η Αυστραλή κολυμβήτρια Ανέτ Κέλερμαν (Annette Kellerman), η οποία ανέτρεψε τα πάντα. Για δική της διευκόλυνση δημιούργησε ένα στενό κολυμβητικό ένδυμα με κοντά πατζάκια και χωρίς μανίκια. Παρά τις αντιρρήσεις και το κυνηγητό κατάφερε να δικαιωθεί από το αμερικάνικο δικαστήριο ύστερα από αποκλεισμό της σε αγώνα της Βοστώνης εξαιτίας παραβίασης των κανόνων ενδύματος αλλά και να κολυμπήσει σε παρουσίαση μπροστά στην Αγγλική Βασιλική οικογένεια. Και η αρχή για κοντά και αποκαλυπτικά μαγιό έγινε.

Η εικόνα του μαγιό διαφέρει στις δυο πλευρές του Ατλαντικού ωκεανού. Μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο οι επικοινωνίες έχουν διακοπεί και κάθε ήπειρος έχει διαμορφώσει άλλη μόδα. Στην Αμερική η αγορά απευθύνεται σε όλες τις τάξεις και τα μαγιό έχουν πιο σπορ και πρακτική διάθεση, ενώ στην Ευρώπη οι κυρίες αποζητούν μαγιό πιο στενά στο γυναικείο σώμα με ανεβασμένα «κοψίματα» στα πόδια. Ο οικονομικός διαχωρισμός γίνεται πιο εμφανής, Οι πιο ευκατάστατες ευρωπαίες αγοράζουν μεταξωτά ζέρσεϊ, ενώ οι πιο μικρομεσαίοι παραμένουν σε μάλλινα μαγιό. Το 1914 η αυστραλέζικη εταιρεία αθλητικών μαγιό Speedo δημιουργεί το πρώτο αγωνιστικό σχέδιο, μια στολή στενή, με μακρύ παντελόνι και αμάνικη μπλούζα ή γιλέκο για να διευκολύνει την κίνηση των χεριών. Ακολουθεί η δεκαετία του 1930 με ένα κίνημα υγείας και ευεξίας όπου προωθείται η ιδέα μιας γυναικείας φιγούρας πιο αθλητικής. Για να διατηρήσουν σιλουέτα οι αστές κυρίες επιδίδονται σε αθλητικές δραστηριότητες με την κολύμβηση να είναι από τις πιο αγαπημένες. Τότε ανακαλύπτει η γυναίκα της εποχής το μαύρισμα, πλέον ως σημάδι ομορφιάς, ευζωίας και ευεξίας και όχι ως χαρακτηριστικό στοιχείο της εργατικής τάξης. Το 1932 η Έλσα Σκιαπαρέλι (Elsa Schiaparelli) για τον σκοπό αυτό σχεδίασε και κυκλοφόρησε το πρώτο εξώπλατο μαγιό για μαύρισμα χωρίς σημάδια. Τα μαγιό πια έχουν γίνει πιο θηλυκά με στενή εφαρμογή, τιράντες, έξω τη πλάτη και «κόψιμο» μέχρι κάτω από τους γοφούς.

Την αρχή της σύγχρονης ιστορίας του μαγιό έφερε η δημιουργία μιας ίνας, της κλωστής λάστεξ (lastex), κάτι που συνέβη το 1931. Η νέα αυτή τεχνολογία επέτρεψε στα μαγιό να διατηρούν το σχήμα και το μέγεθός τους μέσα και έξω από το νερό, χωρίς να ξεχειλώνουν και να χαλάνε την ανθρώπινη φιγούρα. Ο συνδυασμός του λάστεξ με άλλες συνθετικές ίνες, όπως το ρεγιόν (reyon), έδωσε τη δυνατότητα στη παραγωγή μεγάλης ποικιλίας νέων χρωμάτων και σχεδίων. Η μόδα της δεκαετίας του 1940 πρόσταζε στενές σιλουέτες και αυτό αντήχησε και στα μαγιό. Το 1946 ο Βέλγος μηχανικός αυτοκινήτων και έπειτα σχεδιαστής ρούχων Λουί Ρεάρ (Louis Reard) δημιούργησε το πασίγνωστο μπικίνι, ένα μαγιό που αποτελείται από δύο κομμάτια. Πρώτη φορά παρουσιάστηκε σε μια υπαίθρια έκθεση στο Παρίσι, ωστόσο επειδή κανένα μοντέλο δε δεχόταν να εκτεθεί ντυμένο έτσι εκείνη την εποχή, το εγχείρημα ανέλαβε μια Γαλλίδα χορεύτρια του στριπτίζ. Αγαπήθηκε αμέσως κι όσο τίποτε από τις γυναίκες και έκτοτε κυριαρχεί. Μεγάλη ώθηση στο μπικίνι έδωσε και η εμφάνισή του σε μεγάλες ταινίες του γαλλικού κινηματογράφου, όπως «Το κορίτσι με το μπικίνι» (1952), με την 17χρονη τότε Μπριζίτ Μπαρντό και το «Και ο Θεός… έπλασε τη γυναίκα» (1956) με την ίδια πάλι να πρωταγωνιστεί. Αυτές οι κινήσεις προβολής και προώθησης έφεραν το μπικίνι στο προσκήνιο και μέχρι τα μέσα του 1950 είχε μετατραπεί από ένα σοκαριστικό ένδυμα γύμνωσης σε ένα καθημερινό αγαπημένο ένδυμα παραλίας.

Στα μέσα του 20ού αιώνα, έχουν πια δημιουργηθεί τα μαγιό όπως τα ξέρουμε σήμερα. Νέες τεχνολογικές ανακαλύψεις, όπως το νάιλον (nylon) από τη Speedo το 1956, έδωσαν τη δυνατότητα κατασκευής αγωνιστικών μαγιό με μεγαλύτερη ευελιξία ενώ η προσθήκη της ελαστάνης, μιας συνθετικής πολυμερούς ίνας με εξαιρετική ελαστική ικανότητα το 1970, προσέφερε αντοχή και καλύτερη υδροδυναμική κίνηση. Στις επόμενες δεκαετίες, τα μαγιό αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της μόδας. Κάθε δεκαετία χαρακτηρίζεται από τα δικά της χαρακτηριστικά σχέδια, κοψίματα, χρώματα και στολισμούς. Το 1960 το κάτω μέρος των μπικίνι είναι πιο χαμηλόμεσο, κομψό και τα μαγιό χρωματίζονται μονόχρωμα σε παστέλ και σκούρες αποχρώσεις. Η δεκαετία του 1980 έρχεται και φέρνει το «στράπλες», το μπικίνι χωρίς τιράντες. Εδώ παρατηρούνται έντονα παιχνιδιάρικα πολύχρωμα μοτίβα σε έντονα χρώματα. Μπαίνοντας στη τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα εμφανίζεται η αμερικάνικη τηλεοπτική σειρά «Μπέιγουοτς» (Baywatch) με τα χαρακτηριστικά κόκκινα ολόσωμα μαγιό με «κόψιμο», που αφήνει εκτεθειμένους τους γοφούς, δίνοντας νέα πνοή στα ολόσωμα που έτσι αγαπήθηκαν ξανά.

Ο 21ος αιώνας

Ο 21ος αιώνας, στις πρώτες δεκαετίες του που διατρέχουμε, διακατέχεται από μια νοσταλγία και περιπλάνηση στα σχέδια του παρελθόντος. Η αλματώδης τεχνολογική πρόοδος αντανακλάται και στα υφάσματα, στα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους (αδιαβροχοποίηση, μόνωση, αντοχή), τις τεχνολογίες εκτυπώσεων, τη μαζική παραγωγή κ.ο.κ. . Κάθε χρονιά, από το 2000 μέχρι σήμερα, η βιομηχανία της μόδας επιλέγει και αναβιώνει μια δεκαετία του προηγούμενου αιώνα. «Κοψίματα», σχέδια, χρώματα εναλλάσσονται χρονιά με χρονιά με τη προσθήκη σύγχρονων πινελιών και στοιχείων χωρίς κάτι όμως ουσιαστικά νέο. Τα μαγιό πλέον φέρουν όγκους, κορδόνια, περίτεχνα «κοψίματα» και βαριά διακόσμηση, όπως κρύσταλλα, αλυσίδες κ.ά., στοιχεία που αφαιρούν από τη πρακτικότητα τους ενώ συγχρόνως αποκτούν χαρακτήρα ρούχου.

Σήμερα ο καθένας μπορεί να βρει στην αγορά μαγιό για κάθε στυλ και για κάθε ανάγκη και που κολακεύουν όλα τα σώματα. Άλλωστε η αυτοπεποίθηση και η ψυχολογική ασφάλεια σε μια περίσταση που απαιτεί πλήρη σχεδόν σωματική έκθεση, όπως είναι η εμφάνιση με μαγιό, είναι το άλφα και το ωμέγα…

 

 

Πηγές

Delis Hill, Daniel. As Seen in Vogue. Texas: Texas Tech University Press. 2007.

Ibbetson Fiona. A History of Women’s Swimwear. Fashion Institute of Technology, State University of New York, Fashion History Timeline. 2020.

Kennedy, Sarah. Vintage Swimwear: A History of Twentieth Century Fashions. London: Carlton. 2010.

Kidwell, Claudia Brush. Women’s Bathing and Swimming Costume in the United States. Washington: Smithsonian Institution Press. 1968.

Schmidt, Christine and Tay, Jinna. Undressing Kellerman, Uncovering Broadhurst: The Modern Women and “Un-Australia”, Fashion Theory, Volume 13, Issue 4.

Snodgrass, Mary Ellen. World Clothing and Fashion: An Encyclopaedia of History, Culture and Social Influence. London, England: Routledge. 2014.

 

 

Ηλ.Ταχ.: [email protected]

Μαριάνθη Ζαχαράκη

Σχεδιάστρια Μόδας

 

Κωνσταντίνος Μιαρίτης

Μοντελίστ – Πατρονίστ