Γιατί γιορτάζουμε τις Απόκριες
Σύνταξη άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός
Επιμέλεια άρθρου: Αγάθη Πατσιούδη, Περίανδρος Καράλης
Γιορτάζουμε τις Απόκριες γιατί είναι μία πάρα πολύ ωραία και, κυρίως, εξωστρεφής γιορτή. Γιορτάζουμε τις Απόκριες, διότι αρέσουν πολύ στα παιδιά. Τις γιορτάζουμε, επειδή οι Απόκριες αποτελούν γνήσια και ατόφια διασκέδαση. Ένας χώρος για χορό, συνήθως εξωτερικός την ημέρα και εσωτερικός τη νύχτα, μουσική από οπουδήποτε στον κόσμο, καλή παρέα, λίγη ανεμελιά και, φυσικά, η απαραίτητη και απελευθερωτική παρενδυσία (μασκάρεμα) και το χοροστάσι και το γιορτάσι κορώνουν.
Ας τα δούμε αυτά και λίγο αλλοιώς. Καλό είναι να εξηγήσουμε και να διδάξουμε στα παιδιά και στους εφήβους το νόημα των Αποκρεών σε αντιδιαστολή με τη μεγάλη περίοδο, που ακολουθεί, τη Σαρακοστή. Η Σαρακοστή μπορεί, αφού γίνει συζήτηση στο σπίτι και συμμετάσχουν όλοι, να είναι μια περίοδος εγκράτειας στη συμπεριφορά μας. Αν εξηγήσουμε στα παιδιά μάλιστα πως αυτή τους η προσπάθεια έχει αρχή (Την Κυριακή της Τυροφάγου/Απόκριες) και ορισμένο τέλος (την Κυριακή της Ανάστασης), γίνονται δεκτικά στην ιδέα και ασκούνται στην υπομονή και διδάσκονται να προγραμματίζουν το για πόσο, το πότε (αλλά και το πώς) θα επιδείξουν συγκεκριμένες συμπεριφορές. Συνεπώς είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος να εμπεδώσουν την αυτοσυγκράτηση και την αυτοπειθαρχία, χωρίς να νοιώσουν πως τους επιβάλλεται, να την καταλάβουν, να την κάνουν κτήμα τους, εργαλείο χρήσιμο για την ενήλικη ζωή.
Ένα παράπλευρο σημαντικότατο όφελος από μία απόφαση σαν την παραπάνω είναι και μία πιο ορθή και βιωματική αίσθηση του χρόνου του καθημερινού βίου κατά τη διάρκεια του Έτους. Σήμερα μετράμε τη ζωή μας με τις σχολικές διακοπές, τις αργίες στη δουλειά και τις άδειες, τους κύκλους των τηλεοπτικών εκπομπών, τα πρωταθλήματα, τις εκπτώσεις στα καταστήματα. Έχουμε ξεχάσει πως οι παλαιές γιορτές βασίζονται στη χημεία και τη βιολογία του ανθρώπου, στον κύκλο των εποχών του Έτους, στα προϊόντα που δίνουν κάθε φορά η γη και η θάλασσα. Φυσικά, κανείς δεν προτείνει τη μαζική επάνοδο στου αγρούς και τον Λουδισμό. Ας αλλάξουμε όμως, για να επανέλθουμε στο θέμα μας, λίγο την καθημερινότητά μας, με αφορμή, τη Σαρακοστή, ώστε να καλυτερέψουμε και τη ζωή μας.
Οι απαραίτητες αλλαγές
Αυτά βέβαια δεν επιτυγχάνονται αυτομάτως και με μία απλή συζήτηση/συμφωνία με τα παιδιά. Χρειάζεται μία αίσθηση στην ατμόσφαιρα του σπιτιού, που να υποβάλλει όλους ότι βιώνεται μία αλλοιώτικη περίοδος στην οικογενειακή καθημερινότητα. Τον τόνο, φυσικά, θα τον δώσει η αλλαγή του διαιτολογίου στο οικογενειακό τραπέζι, όπου η μητέρα θα επιλέγει εφεξής φαγητά λίγο καθημερινά αλλά και λίγο νηστίσιμα. Μια συζήτηση και απόφαση για περιορισμό στον καταναλωτισμό είναι και αυτή απαραίτητη και μέσα στο πρόγραμμα. Η αλλαγή του λεξιλογίου επίσης, ειδικά όταν οι γονείς θυμώνουν ή εκνευρίζονται και δεν προσέχουν πώς μιλούν, θα βοηθήσει ιδιαιτέρως πολύ. Πολύ θα βοηθήσει και η ανακοίνωση ενώπιον όλων πως, όποιος καπνίζει στο σπίτι, δε θα το κάνει καθόλου κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής και έτσι δείχνει αυτοσυγκράτηση. Τα παιδιά πολύ πιο εύκολα μιμούνται και παραδειγματίζονται παρά ακολουθούν οδηγίες. Επίσης έχουν φιλότιμο, το οποίο και ενεργοποιείται σαφώς, όταν αντιλαμβάνονται πως η προσπάθεια γίνεται για τη δική τους πρόοδο και ευημερία και πως όλοι τηρούν τα συμφωνημένα.
Οι Απόκριες
Τι άλλο λοιπόν είναι οι Απόκριες παρά μία περίοδος ξεφαντώματος και εκστατικής καμμιά φορά διασκέδασης, πριν από τη μεγάλη περίοδο της Σαρακοστής με όλα της τα παρελκόμενα; Επίσης είναι καλό να πηγαίνουμε με τα παιδιά μας στα αποκριάτικα «πάρτυ», «δραστηριότητες» και όλα τα συναφή. Καλύτερο όμως είναι να τα πηγαίνουμε σε αυθεντικά καρναβάλια και αποκριάτικα πανηγύρια. Από τους Μωμόγερους, τις Μπούλες και τους Κουδουνάτους της Βόρειας Ελλάδας, τα σπασίματα της στάμνας στην Κέρκυρα έως τις «Φωτιές» και τις «Σαΐτες» στη Μεσσηνία, η Ελλάδα είναι γεμάτη με αποκριάτικα έθιμα, τα οποία τα παιδιά, σαν τα μυήσει κανείς, λατρεύουν κυριολεκτικώς και τα τηρούν για πάντα. Και μην ξεχνάμε τις αποκριάτικες μουσικές και τα τραγούδια του τόπου μας.
Πληροφορίες, για την ετυμολογία της Αποκριάς και της Σαρακοστής, για το Τριώδιο και τον κύκλο των εορτών γύρω από το Καρναβάλι, για την προέλευση και την καταγωγή της αποκριάτικης παρενδυσίας (μασκάρεμα) αλλά και των εθίμων της Αποκριάτικης Παράδοσης, μπορεί να να βρει ο αναγνώστης μας στην έγκυρη περί θρησκευτικών θεμάτων ιστοσελίδα Άγια Μετέωρα.
Καλή Αποκριά!
Ηλ. Ταχ.: [email protected]
Κωνσταντίνος Ουρανός
Δάσκαλος
