Σύνταξη άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

 

Κουίζ: Από πού είναι τραβηγμένη η φωτογραφία; Τι βλέπουμε στα επάλληλα επίπεδα της εικόνας;

Καθώς διανύουμε τις πρώτες ημέρες του 2020, ας διευκρινιστεί πως το τρέχον έτος δεν είναι το πρώτο της τρίτης δεκαετίας του αιώνα αλλά το τελευταίο της δεύτερης. Δεν έχει σημασία (παρά μόνο για την ανάγνωση έχει) το αν η δεκάδα είναι το 2 και όχι το 1.

Αποτιμώντας…

Οι ηγεσίες του Υπουργείου Παιδείας

Στο δια ταύτα και κοιτάζοντας προς τα πίσω η αποτίμηση των δύο δεκαετιών περιλαμβάνει πολλά. Καταρχάς εξαιρετικά αποτυχημένους υπουργούς Παιδείας: Άννα Διαμαντοπούλου, Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, Κωνσταντίνος Γαβρόγλου. Τα όποια ελάχιστα θετικά τους επιτεύγματα χάνονται, εξαχνώνονται, κατολισθαίνουν στη χοάνη των πάμπολλων εξωεκπαιδευτικών σκοπιμοτήτων που, με πλήρη επίγνωση, υπηρέτησαν. Σύμπας ο κόσμος της εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων το γνωρίζει. Ο γράφων δεν αναφέρεται πρωτίστως αλλά ούτε και κυρίως στη συμπεριφορά τους και στις αποφάσεις τους όσον αφορά στους εκπαιδευτικούς και την κατάστασή τους, που και μείζον θέμα είναι και δυσκόλεψε και δυσκολεύει ακόμη τρομερά το τόσο δύσκολο και ευαίσθητο έργο αυτών των πολύτιμων για την κοινωνία ανθρώπων. Αναφέρεται στο τόσο χαμηλό ποσοστό του Α.Ε.Π. για την Παιδεία, την πρόθεση αυτών των υπουργών για ολίσθηση της δημόσιας Πανεπιστημιακής Παιδείας υψηλού επιπέδου σε λαϊκή τριτοβάθμια εκπαίδευση «μη ανταγωνιστική προς τα πάσης φύσεως ιδιωτικά εκπαιδευτήρια/Ι.Ε.Κ.», στην υποβίβαση του Υπουργείου Παιδείας από υπουργείο πρώτης γραμμής είτε σε υφυπουργείο είτε σε συνυπουργείο και σε απλό κέντρο διαχείρισης των σχολείων και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με μηδαμινή παραγωγή μεγάλης και εμπνευσμένης εκπαιδευτικής πολιτικής (όχι, τα του πανεπιστημιακού ασύλου και η «πανεπιστημοποίηση» των Τ.Ε.Ι. δε συνιστούν εκπαιδευτική πολιτική). Και η υποτίμηση δε σταματά εδώ φυσικά. Παρομοιώδης δε η ελλιπέστατη γνώση των εν λόγω υπουργών για τα της Εκπαίδευσης εν γένει, όπως το γιατί υπάρχει η παραπαιδεία, το πόσα παιδιά μπορούν να λειτουργήσουν σε μία σχολική αίθουσα στα ιδιωτικά σχολεία, με πόσα χρήματα μπορεί να επιμορφωθεί ένας δάσκαλος/καθηγητής αλλά και να ζήσει ή και ακόμη και για το πώς διαβάζει κανείς το παιδί του στο σπίτι.
Επίσης κανείς μα κανείς δεν αποκαλεί το δημοτικό σχολείο «το σκολειό», όπως όλα αυτά τα χρόνια και με συγκαταβατικό χαμόγελο εκφέρεται γελοιωδώς εκ των επισήμων χειλέων…

Η διαρροή εγκεφάλων

Όποιος απόφοιτος έχει στη χώρα μας πραγματική αξία δεν μπορεί να νικήσει όποιον έχει το λεγόμενο «μέσον» είτε στον δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα, ώστε να βρει εργασία ή, αν βρει, να εργαστεί αξιοπρεπώς. Εξαιρέσεις υπάρχουν, όμως ελάχιστες. Άρα τον καρπούται η αλλοδαπή, δηλαδή ρίχνει πίσω του μαύρο λιθάρι. Το θέμα όμως δε σταματά εδώ. Όποιος μεταπτυχιακός φοιτητής θέλει να ακολουθήσει ακαδημαϊκή καριέρα ή καριέρα ερευνητή πρέπει να κάνει έναν κύκλο, που περιλαμβάνει εκπαίδευση, εργασία στο γραφείο του επιβλέποντα καθηγητή, έρευνα και δημοσιεύσεις σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά. Ο κύκλος αυτός ονομάζεται «διδακτορικό». Στη χώρα μας ο φοιτητής αυτός συνήθως καταλήγει ορτινάντσα του καθηγητή (ποιος επιλέγει το ποιος γίνεται καθηγητής πανεπιστημίου στη χώρα μας είναι είναι μια εξαιρετικά θλιβερή κατάσταση, πέραν της τυπικής διαδικασίας) και επιδίδεται σε μια απέλπιδα και χωρίς ανάσα προσπάθεια να αντιμετωπίσει τα καπρίτσια και την παντελή έλλειψη επαγγελματισμού του καθηγητή/«ιδιοκτήτη» του. Χώρια ο αιώνιος ρόλος των φοιτητικών παρατάξεων στο θέμα αυτό των διδακτορικών (αλλά και σε άλλα πολλά). Εξαιρέσεις, κάποιες, υπάρχουν. Οι φοιτητές λοιπόν, που ενδιαφέρονται για καλά διδακτορικά και αξιοπρεπή εργασία, δεν επιλέγουν τα πανεπιστήμιά μας αλλά αυτά του εξωτερικού, όπου πληρώνονται αναλόγως των προσόντων τους, που συνήθως είναι πολλά και αφού ολοκληρώσουν τον κύκλο του διδακτορικού, αρνούνται να επιστρέψουν. Ανακεφαλαιώνοντας, τη διαρροή εγκεφάλων τις δυο αυτές δεκαετίες δεν την προκάλεσε η οικονομική κρίση. Την προκάλεσε η δομή και η αδιαφάνεια των ελληνικών πανεπιστημίων και η παντελώς άναρχη και ανεξέλεγκτη από το Κράτος (αλλά και από το ήθος της κοινωνίας μας) αγορά εργασίας. Η κρίση ήταν το έναυσμα οι νέοι αυτοί (συνεπικουρούμενοι από την τεχνολογία και την ευκολία του ταξιδεύειν στην Ε.Ε.) να πάρουν τη ζωή ΤΟΥΣ στα χέρια ΤΟΥΣ, δυστυχώς αλλού…

Οι καινούργιοι γονείς

Στις δύο αυτές δεκαετίες έχουν αλλάξει πολύ τα χαρακτηριστικά του γονέα. Οι γονείς είναι πολλές πια ώρες εκτός σπιτιού και οι δύο, μακριά από τα παιδιά τους και οι παππούδες δεν είναι εύκαιροι, όπως παλιά. Πρακτικά λοιπόν οι γονείς δε δύνανται να αφιερωθούν αποτελεσματικά. Και αυτοί όμως που δεν εργάζονται, έχουν, σε πολύ μεγάλο ποσοστό, μειώσει ηθελημένα και με πρόθεση, όσο μπορούν, τον χρόνο με τον οποίο ασχολούνται πραγματικά με το παιδί τους. Απόδειξη τρανή για αυτό είναι πως και οι έφηβοι αλλά και τα μικρότερα παιδάκια σήμερα δε λένε «καλημέρα», «ευχαριστώ«, «παρακαλώ». Δεν ξέρουν να βάλουν το χέρι τους στο στόμα τους, όταν βήχουν ή όταν φταρνίζονται αλλά ούτε και όταν χασμουριούνται. Κανείς δε βρήκε τον χρόνο να τους το μάθει. Παραγνωρίζουν επίσης βεβαίως, όπως και σύσσωμη η ελληνική κοινωνία, όταν απαντούν καταφατικά, την αξία του «μάλιστα», το οποίο ελάχιστη σχέση έχει με το «ναι». Μισούν, τέλος, να λένε «συγγνώμη» είτε φταίνε για κάτι είτε πρέπει να παραμερίσει κάποιος για να περάσουν φέρ’ ειπείν. Απλώς σπρώχνουν. Υπάρχουν δυστυχώς γονείς, που σε όλα αυτά απαντούν με το, για πολλούς λόγους, αποτυχημένο και κλισέ επιχείρημα πως όλα τα παραπάνω είναι άποψη και πως αυτοί αφιερώνουν όσο χρόνο χρειάζεται στα παιδιά τους και πως κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αγάπη τους για αυτά. Οι περισσότεροι από αυτούς καλό είναι να κληθούν να απαντήσουν στο γιατί τα Ελληνόπουλα είναι τα πλέον υπέρβαρα και αγύμναστα στην Ευρώπη και γιατί αυξάνεται τρομακτικά ραγδαία το ποσοστό των παιδιών και των εφήβων, που καταφεύγουν σε ειδικούς καθώς πάσχουν από πάσης φύσεως εθισμούς στο διαδίκτυο. Είναι συνήθης πια εικόνα νήπια να παίζουν «στα δάχτυλα» τα ακριβά και περίπλοκα σύγχρονα κινητά τηλέφωνα, ενώ ο γονιός πίνει αμέριμνος το καφεδάκι του. Προφανέστατα κάποιος δε βρήκε τον χρόνο να ασχοληθεί με το παιδί του και αυτό επομένως απορροφήθηκε από ό,τι το βλάπτει. Βεβαίως υπάρχουν εξαιρέσεις. Γενικώς όμως αυτή είναι η κατάσταση στην ελληνική οικογένεια τις δύο πρώτες δεκαετίες του αιώνα.

Η βιομηχανία γύρω από το παιδί

Ιδιωτικά μαιευτήρια, ιδιωτικοί παιδικοί σταθμοί, ιδιωτικά σχολεία, παιδότοποι, ιδιωτικά Ι.Ε.Κ., φροντιστήρια, εταιρείες και τροφοδοσίες (κέτεριγκ) για τα πανάκριβα παιδικά πάρτυ, ιδιαίτερα μαθήματα, παιχνιδομηχανές και πάσης φύσεως ηλεκτρονικές συσκευές, δύο και τρεις διαφορετικές δραστηριότητες ανά παιδί, αθλήματα, μπαλέτο, η εκδοτική βιομηχανία γύρω από το «παιδικό» βιβλίο καθώς και η τεράστια ποσότητα «παιδικών» παραστάσεων. Προστίθεται και η άκρως απαραίτητη ιατρική παρακολούθηση του παιδιού καθώς και οι πάσης φύσεως ειδικοί για τα διάφορα μαθησιακά ή και ψυχικά προβλήματα, που τυχόν υπάρχουν. Διατροφή, ένδυση, υπόδυση, τα του παιδικού/εφηβικού δωματίου. Αυτοί είναι κάποιοι μόνο από τους τομείς της οικονομίας (και της παραοικονομίας), οι οποίοι γιγαντώθηκαν από το 2000 και ύστερα. Δε χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση. Πρόκειται για λεηλασία του οικογενειακού προϋπολογισμού.

Υπογεννητικότητα

Στον τομέα αυτό οι δείκτες είναι τραγικοί. Μπορεί ο αναγνώστης να αναζητήσει πολύ λεπτομερείς πληροφορίες στις ιστοσελίδες των υπουργείων Υγείας, Οικονομικών και Ανάπτυξης. Αυτό που εμείς δίνουμε ως ενδεικτική εικόνα είναι πως το 2050 ο πληθυσμός της χώρας θα είναι ίσως στα 8,3 εκατομμύρια κατοίκους με αυτούς που θα είναι άνω των 65 ετών να καταλαμβάνουν ως ποσοστό το 33% του πληθυσμού! Η κατάσταση επιδεινώθηκε ιδιαίτερα μετά το 2010. Στη χώρα επίσης πραγματοποιούνται 250.000 εκτρώσεις ετησίως, ενώ οι γεννήσεις είναι γύρω στις 80.000…

Επίλογος

Η κρίση που τώρα περνά, θα είναι πιθανότατα μια υποσημείωση στα βιβλία του μέλλοντος. Τα παρελκόμενά της όμως, δηλαδή οι πράξεις μας, επηρεάζουν άμεσα τις επόμενες τρεις ή τέσσερις γενεές. Πρέπει να εργαστούμε πολύ σκληρά για βελτιωθούμε ως κοινωνία και να αναστραφεί η κατάσταση. Η πλούσια χρηματοδότηση της Παιδείας και της Εκπαίδευσης, οι συνεχείς νομοθετήσεις και παρεμβάσεις, η πολύ αναγκαία επιμόρφωση και εκπαίδευση των γονέων, που πρέπει να γίνει υποχρεωτική, η αντιστροφή της υπογεννητικότητας και της μετανάστευσης των νέων, η κατοχύρωση, τέλος, μια εκπαιδευτικής πολιτικής μακράς πνοής είναι η λύση. Όλα τα άλλα, ψεύδη και ψευδαισθήσεις.

 

 

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Κωνσταντίνος Ουρανός

Δάσκαλος

 

Αγάθη Πατσιούδη

Δασκάλα – Ειδική δασκάλα επί των Διαταραχών Λόγου

 

Ιωάννα Ασυλογιστάκη

Δασκάλα