Σύνταξη άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Επιμέλεια άρθρου: Περίανδρος Καράλης

Το Ζάππειο Μέγαρο, ο Περίπατος του Ζαππείου, οι κήποι του και οι λοιποί χώροι του, καταλαμβάνουν μια έκταση περίπου 80 στρεμμάτων. Το υπέροχο αυτό σύμπλεγμα βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και από κτίσεώς του αποτέλεσε προβεβλημένο χώρο εκδηλώσεων της πόλης και αγαπημένο σημείο αναφοράς και περιπάτου για τους Αθηναίους. Η γεωγραφία του είναι εξαιρετική. Συνορεύει είτε άμεσα είτε με οδό ενδιάμεσα, με το Ολυμπείο, με το Μέγαρο Μαξίμου, με τον Εθνικό Κήπο και με το Καλλιμάρμαρο. Το πλήρες ιστορικό αλλά και όλες οι πληροφορίες για τη σημερινή χρήση του Ζαππείου, μπορεί να τα βρει ο αναγνώστης μας στην επίσημη Ιστοσελίδα του.

 

Τα έργα γλυπτικής στους εξωτερικούς χώρους του Ζαππείου

Τα έργα γλυπτικής στους χώρους του Ζαππείου είναι αρκετά και μερικά είναι  ιδιαιτέρως όμορφα. Πέραν αυτού η μεγάλη τους αξία έγκειται στο ότι αρκετά από αυτά κατοπτρίζουν την ιστορία του πνεύματος στη χώρα κατά τους Δέκατο Ένατο και Εικοστό Αιώνα, αλλά και την εξέλιξη της επίσημης ιδεολογίας του νέου Ελληνικού Κράτους σχεδόν από ιδρύσεώς του. Ας τα δούμε.

Αγάλματα και προτομές

  • Το άγαλμα του Εθνικού Ευεργέτη, Ευαγγέλη Ζάππα. Ο Ευαγγέλης Ζάππας υπήρξε πρωτεργάτης του κινήματος του Ολυμπισμού και της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων. Το άγαλμα βρίσκεται στα αριστερά της κλίμακας της κυρίας εισόδου του Ζαππείου Μεγάρου. Είναι έργο του γλύπτη Ιωάννη Κόσσου.

 

  • Το άγαλμα του Κωνσταντίνου Ζάππα, αδερφού του Ευαγγέλη. Βρίσκεται δεξιά της κλίμακας της κυρίας εισόδου του Ζαππείου Μεγάρου. Πρόκειται για έργο του γλύπτη Γεωργίου Βρούτου.

 

  • Το άγαλμα του έφιππου Γεωργίου Καραϊσκάκη. Το άγαλμα βρίσκεται στην εκβολή των Κήπων του Ζαππείου προς το Καλλιμάρμαρο. Στη βάση του είναι γραμμένα τα τελευταία λόγια του Καραϊσκάκη στη μάχη του Φαλήρου, στις 23 Απριλίου 1827. Δικαίως θεωρείται αδερφό άγαλμα με αυτό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη μπροστά στην Παλαιά Βουλή. Πρόκειται για έργο του γλύπτη Μιχαήλ Τόμπρου.

 

  • Ο Ξυλοθραύστης. Βρίσκεται και αυτό απέναντι από το Παναθηναϊκό Στάδιο. Είναι έργο του, σημαντικού στην εποχή του, γλύπτη και μαρμαροτεχνίτη Δημήτρη Φιλιππότη από την Τήνο. Αγάλματα του εν λόγω γλύπτη βρίσκονται διάσπαρτα στην Αθήνα.

 

  • Ο Σάτυρος. Το έργο είναι του πολύ παραγωγικού γλύπτη Γεωργίου Δημητριάδη, γνωστού στην εποχή του ως «ο Αθηναίος», αν και καταγόταν από τη λεγόμενη Παλαιά Κόρινθο. Αξία έχει επίσης το μεταλλικό ημικυκλικό παγκάκι γύρω από τη βάση του αγάλματος. Πολύ πιθανόν να πρόκειται για αυθεντικό αρχικό παγκάκι του Ζαππείου. Και ποιοι δε θα έχουν καθίσει εκεί…

 

  • Ο Μικρός Ψαράς, έργο του Δημήτρη Φιλιππότη. Το άγαλμα είναι πολύ εύχαρες. Σχεδόν ρεαλιστικό.

 

  • Η προτομή του Γεωργίου Σουρή. Είναι έργο του Γεωργίου Δημητριάδη «Αθηναίου». Το έργο ανατέθηκε στον γλύπτη από τον Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός, για να τιμηθεί ο σατυρικός ποιητής. Ο Γεώργιος Σουρής υπήρξε μεγάλη μορφή των τελών του Δεκάτου Ενάτου και των αρχών του Εικοστού Αιώνα για τη δημοσιογραφία. Ως ποιητής προτάθηκε για το Βραβείο Νομπέλ πέντε φορές! Εξέδιδε τη σατυρική εφημερίδα «Ο Ρωμηός» για σχεδόν 30 έτη.

 

  • Ο Σάτυρος στον Βράχο, του γλύπτη Γεωργίου Δημητριάδη Αθηναίου.

 

  • Έρωτας, του γλύπτη Γεωργίου Βρούτου. Ο Γεώργιος Βρούτος υπήρξε φημισμένος γλύπτης και μαρμαροτεχνίτης στην εποχή του. Εκτός από καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών διατέλεσε και μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Παρισιού.

 

  • Προτομή του Ιωάννη Πολέμη. Ο Πολέμης υπήρξε πολύ αγαπητός ποιητής στην εποχή του και εισήγαγε στην ποιήση και τα πεζά του γλώσσα πιο κοντά στην καθομιλουμένη της εποχής του. Το έργο ανήκει στον γλύπτη Λουκά Δούκα.

 

  • Άγγελος, του γλύπτη Γεωργίου Βρούτου

 

  • Η προτομή του ιστοριογράφου Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου. Ο Παπαρρηγόπουλος πρόσφερε τεράστια υπηρεσία στην πατρίδα καθώς με την πεντάτομη «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» τεκμηρίωσε τη συνέχεια των κατοίκων της Ελλάδας ως Ελλήνων από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Το γλυπτό ανήκει στον γλύπτη Μιχαήλ Τόμπρο.

 

  • Η Προτομή του Στέφανου Ν. Δραγούμη. Το έργο ανήκει στη γλύπτρια Ναταλία Μελά, δισεγγονή του Στέφανου Δραγούμη και εγγονή του Παύλου Μελά. Ο Στέφανος Δραγούμης διατέλεσε πρωθυπουργός και υπήρξε ένας από τους εναργέστερους δημιουργούς του Μακεδονικού Αγώνα. Ο Στέφανος Δραγούμης ήταν πατέρας του Ίωνα Δραγούμη και πεθερός του Παύλου Μελά.

 

  • Η Προτομή του Ιωάννη Θ. Κυριακού. Ο Ιωάννης Θ. Κυριακός διατέλεσε πρόεδρος της Ολυμπίου Επιτροπής. Η προτομή είναι έργο του γλύπτη Γεωργίου Δημητριάδη «Αθηναίου».

 

  • Ο ανδριάντας του Μεγάλου Εθνικού Ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη. Το άγαλμα είναι του εξαίρετου γλύπτη Λεωνίδα Δρόση, ο οποίος έχει δημιουργήσει και τα αετώματα της Ακαδημίας Αθηνών καθώς και πολλά από τα υπέροχα αγάλματα της Αθηναϊκής Τριλογίας. Όσον αφορά στον Βαρβάκη η μυθιστορηματική του βιογραφία καταλαμβάνει τόμους. Ήταν από τα Ψαρρά και έλαβε μέρος στα Ορλωφικά και στην Επανάσταση του 1821. Βοήθησε τη χειμαζόμενη πατρίδα με κάθε τρόπο.

 

  • Ο Μικρός Θεριστής, του γλύπτη Δημήτρη Φιλιππότη.

 

  • Η προτομή του Αχιλλέα Παράσχου, είναι έργο του Γεωργίου Δημητριάδη «Αθηναίου». Ο Αχιλλέας Παράσχος, ποιητής, γεννήθηκε τα πρώτα χρόνια μετά την Επανάσταση του 1821. Υπήρξε απίστευτα δημοφιλής στην εποχή του και έλαβε ενεργό μέρος στην εκδίωξη του Όθωνα και τη σύνταξη Συντάγματος. Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος περιέγραψε την κηδεία του ως πάνδημη και τη συμπεριφορά των πενθούντων ως ο Παράσχος να ήταν «…ο τελευταίος εθνικός ποιητής του Ελληνισμού.».

 

  • Η Ελλάς στεφανώσα τον Λόρδο Βύρωνα. Το έργο είναι προϊόν της διαδοχικής εργασίας τριών γλυπτών, του Αντουάν Σαπύ (Antoine Chapu), του Ζοζέφ Φαλκιέρ (Joseph Falquiere) και του Λαζάρου Σώχου. Ο Βύρωνας υπήρξε πολύ γνωστός ρομαντικός ποιητής και Φιλέλληνας. Πέθανε στο Μεσολόγγι στις 19 Απριλίου 1824.

 

Εκτός από τα γλυπτά με την έννοια του αγάλματος που απεικονίζει άνθρωπο, στον χώρο του Ζαππείου υπάρχουν και άλλα έργα τέχνης, που απαιτούν εργασία γλύπτη, κυρίως με χύτευση, καθώς είναι από μέταλλο και είναι εξαιρετικής ωραιότητας. Ας τα δούμε.

  • Οι χάλκινοι παραστάτες, στη μεγάλη κλίμακα που οδηγεί προς το Μέγαρο του Ζαππείου. Είναι δύο και έχουν σχήμα αρχαίου ελληνικού κρατήρα. Πολύ όμορφοι.

 

  • Οι φανοστάτες του Ζαππείου. Τόσο οι δύο μεγάλοι της εισόδου από τη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, όσο οι διάσπαρτοι μέσα στον Περίπατο του Ζαππείου, που στέκονται ευθυτενείς και αυστηροί από κατασκευής του συμπλέγματος, όσο και οι ελαφρείς με αρ νουβώ τεχνοτροπία, που πλαισιώνουν την Αίγλη του Ζαππείου, οι φανοστάτες αυτοί είναι έργα τέχνης.

  • Τα κιγκλιδώματα του Ζαππείου. Άλλα είναι σε πιο αυστηρό κλασσικιστικό ύφος και άλλα έχουν σαφή αρ νουβώ χαρακτήρα.

 

  • Αρχαιολογικά κατάλοιπα. Ο φακός του ΑΘΗΝΟΔΡΟΜΙΟ εντόπισε αυτά τα τρία αρχαία καθίσματα. Είτε βρέθηκαν επί τόπου είτε μεταφέρθηκαν, άγνωστο γιατί και πώς, είτε από κάποιο θέατρο είτε από δημόσιο κτήριο της αρχαιότητας.
Τα καθίσματα αυτά προέρχονται από το Παναθηναϊκό Στάδιο. Μετακινήθηκαν έως το Ζάππειο κατά τη διάρκεια των αιώνων

Το Ζάππειο είναι ένας υπέροχος χώρος περιπάτου. Αν σκεφτεί κανείς πως συνδέεται και με τον Εθνικό Κήπο και με το Ολυμπείο, εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι στο Κέντρο της Αθήνας υπάρχει ΕΤΟΙΜΟΣ ο περίπατος της πόλης. Χωρίς καταστήματα, χωρίς κίνηση, χωρίς παρκαρισμένα παντού οχήματα και δίκυκλα. Το εσωτερικό του Ζαππείου είναι υπέροχο, στον Περίπατο η θερμοκρασία πάντα χαμηλότερη και τα αγάλματα στη θέση τους αφηγούνται άοκνα την πνευματική και πολιτική ιστορία της νεότερης Ελλάδας.

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Κωνσταντίνος Ουρανός

Δάσκαλος