Σύνταξη άρθρου: Δήμητρα Κοκολογιάννη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

 

Μπορεί τα άγρια ζώα και πουλιά να έχουν πια προσαρμοστεί στη ζωή της πόλης, εδώ και γενιές, όμως ο κύκλος της ζωής δεν είναι ο φυσικός. Το συγκεκριμένο πουλί δε θα επιστρέψει στο χώμα αλλά στα σκουπίδια και από εκεί σε κάποια χωματερή

 

Στην Αθήνα, όταν περιδιαβαίνουμε στους δρόμους της, γύρω μας συνήθως βλέπουμε γάτες, σκύλους, διάφορα πουλιά και, φυσικά, έντομα. Σίγουρα όμως λίγοι έχουμε αναρωτηθεί για το κατά πόσο ισχύει το ότι το αστικό περιβάλλον, στο οποίο ζούμε και δραστηριοποιούμαστε, αποτελεί έναν κόσμο τον οποίο και μοιραζόμαστε με μόνο τόσα λίγα είδη.

Η αλήθεια είναι ότι στην πόλη μας συνοικούμε με ένα πλήθος άλλων οργανισμών, οι οποίοι γενικώς περιγράφονται με τον επιστημονικό όρο αστική πανίδα. Με τον όρο αυτόν εννοούμε το σύνολο των ζώων που μπορεί κανείς να συναντήσει στο περιβάλλον της πόλης και ο οποίος περιλαμβάνει είδη που ζουν ελεύθερα αλλά και είδη που διαβιούν ως κατοικίδια υπό την προστασία και τον άμεσο έλεγχο των ανθρώπων. Παράλληλα, περικλείει και το σύνολο των πτηνών και των εντόμων αλλά και των αδέσποτων, που δυστυχώς αποτελούν πια έναν αρκετά σημαντικό πληθυσμό στους δρόμους. Κάποια από αυτά τα είδη είναι ιδιαίτερα διαδεδομένα και μπορούμε να τα δούμε ακόμα και σε έναν σύντομο περίπατο στο κέντρο της πόλης. Άλλα τα συναντάμε σε πιο απόμακρα ή ιδιαίτερα μέρη (σπήλαια, ρέματα, πάρκα) διάσπαρτα σε όλο το λεκανοπέδιο. Στο παρόν άρθρο θα κάνουμε μια σύντομη αναφορά στις ομάδες των συνοίκων μας, που ζουν ελεύθερα στην Αθήνα και στα περίχωρά της.

Μεγάλο μέρος της αστικής πανίδας αποτελούν τα πτηνά. Στην Αθήνα, απαντούν ορισμένα είδη που ολοκληρώνουν τον κύκλο ζωής τους αποκλειστικά στην πόλη μας, λόγου χάρη περιστέρια, σπουργίτια, σουσουράδες κ.ά. αλλά και είδη που περνούν ένα μέρος της ζωής τους εδώ, όπως τα αποδημητικά πουλιά, με γνωστότερα όλων τα χελιδόνια. Αξίζει επίσης να σταθούμε σε ένα γεγονός, που τυχόν πολλοί κάτοικοι του λεκανοπεδίου να αγνοούν. Στην Αθήνα φωλιάζουν και πληθυσμοί άγριων πτηνών, όπως κόρακες και καρακάξες αλλά, κι εδώ είναι το εντυπωσιακό, και πετρίτες και βραχοκιρκίνεζα, που ανήκουν στην ομάδα των γερακιών. Περιοχές πρασίνου, όπως ο λόφος του Φιλοπάππου και ψηλά κτίρια αποτελούν πόλο έλξης για την κατηγορία αυτή. Αξιοσημείωτη είναι η παρουσία μεγάλων πληθυσμών κουκουβάγιας και μπούφου, σε περιοχές-παρυφές της πόλης, όπως το Χαϊδάρι και αλλού. Τέλος, μην ξεχνάμε να αναφέρουμε και πτηνά που συναντάμε σε αφθονία παραθαλάσσια, όπως οι γλάροι.

 

Σε αρκετές αυλές σπιτιών και σε περιοχές που δεν είναι έντονα κατοικημένες κάνουν την εμφάνισή τους και είδη, όπως αλεπούδες και σκαντζόχοιροι. Συνηθέστερα όμως εμφανίζονται χελώνες, με πιο κοινό είδος ανάμεσά τους την κρασπεδοχελώνα, που είναι χερσαίο είδος. Τα είδη αυτά μπορούν να βρεθούν και σε περιοχές όπως το άλσος Καισαριανής ή ο Λυκαβηττός.

Ένας ακόμα παρεξηγημένος κάτοικος των Αθηνών είναι το φίδι. Υπάρχουν αρκετά είδη που κάνουν την εμφάνισή τους κυρίως σε αυλές σπιτιών, οικόπεδα με ελεύθερη βλάστηση και, πιο σπάνια, κάτω από αυτοκίνητα και υπόγεια. Οι επισκέψεις αυτές εντείνονται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η αναπάντεχη συνάντηση μαζί τους σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να προξενήσει πανικό και άσχημες αντιδράσεις. Μια κλήση σε αρμόδια υπηρεσία (π.χ. ΕΚΠΑΖ) μπορεί να καθοδηγήσει τα επόμενα βήματα αντιμετώπισης και να βοηθήσει και το ερπετό να προστατευθεί.

Κατά τις βραδινές ώρες μπορούν να κάνουν την εμφάνισή τους και οι νυχτερινοί επισκέπτες του κέντρου των Αθηνών, όπως νυχτερίδες και ορισμένα μικρά αρπακτικά που ζουν σε περιοχές όπως ο λόφος του Λυκαβηττού. Επίσης, ίσως πέσει στην αντίληψή σας και η δράση κάποιων αρουραίων.

Ένα φαινόμενο των τελευταίων ετών, που έχει παρατηρηθεί έντονα στο κέντρο της Αθήνας και σε μεγάλους χώρους πρασίνου, όπως ο Εθνικός Κήπος, το πάρκο Τρίτση και το Πεδίον του Άρεως, είναι οι σχηματισμοί μικρών ομάδων εξωτικών ζώων, κυρίως πουλιών. Διάφορα εξωτικά πτηνά, που πωλούνται ως κατοικίδια, κατάφεραν όχι μόνο να δραπετεύσουν, αλλά και να εγκλιματιστούν στο αστικό περιβάλλον, δημιουργώντας μικρά σμήνη. Επομένως, μην σας φανεί περίεργο το γεγονός, καθώς ατενίζετε τον Αττικό ουρανό, το βλέμμα σας να πέσει πάνω σε πολύχρωμα παπαγαλάκια.

Στα περίχωρα της Αθήνας και συγκεκριμένα στον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας, μπορεί κανείς να έρθει σε επαφή με πληθυσμούς που είναι μοναδικοί σχεδόν σε όλον τον ελλαδικό χώρο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα κόκκινα ελάφια, όπως είναι ευρέως γνωστά. Υπάρχουν και αγριοκάτσικα. Μαρτυρίες τελευταίων ετών κάνουν λόγο για επανεμφάνιση λύκων, στοιχείο που είναι ιδιαίτερα θετικό. Στην Πάρνηθα συνολικά ζουν και αναπαράγονται 23 είδη πτηνών, 12 είδη θηλαστικών, 12 είδη ερπετών και αμφιβίων, πολλά από τα οποία προστατεύονται με διεθνείς συμβάσεις, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι απαραίτητες συνθήκες για την επιβίωσή τους.

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει και για την περίπτωση του Εθνικού Κήπου. Ο εθνικός Κήπος βρίσκεται στο κεντρικότερο σημείο της πόλης και αποτελεί από μόνος του ένα ολοκληρωμένο (υβριδικό, δηλαδή και φυσικό και τεχνητό) οικοσύστημα. Εκεί φιλοξενούνται σε φυλασσόμενους χώρους, δίκην ζωολογικού κήπου, διάφορα ζώα όπως αγριοκάτσικα, πάπιες, χήνες κ.ά. . Η μεγάλη του αξία όμως έγκειται στο ότι στην πλούσια χλωρίδα του φωλιάζουν πολλά ενδημικά είδη, ενώ στο έδαφος και στο υπέδαφός του διαβιεί μια εξαιρετικά ευρεία ποικιλία οργανισμών. Δεν θα γράψουμε περισσότερα εδώ, μιας και τον Εθνικό Κήπο θα τον παρουσιάσουμε εκτενέστερα σε πιο εξειδικευμένη μας αναφορά.

Στη φωτογραφία που ακολουθεί, μπορεί να διαπιστώσει ο αναγνώστης μας την πλούσια ποικιλία της πανίδας στην περιοχή της Ακρόπολης και του Λόφου του Φιλοπάππου.

 

Στα επόμενα άρθρα μας θα έχετε την ευκαιρία να ανακαλύψετε και να αντλήσετε περισσότερες πληροφορίες για πολλά ζώα της Αττικής, το καθένα ξεχωριστά. Μη χάνετε ωστόσο την ευκαιρία να κάνετε εκδρομές και να θαυμάσετε και από κοντά ορισμένα από τα ζώα που αναφέραμε, με σεβασμό πάντα για τον χώρο στον οποίο αυτά κινούνται και στον ξεχωριστό τρόπο ζωής τους.

 

Πηγές

Δασαρχείο Πάρνηθας

Υπερνομαρχία Αθηνών – Πειραιώς

 

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Δήμητρα Κοκολογιάννη

Νοσηλεύτρια Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης – Εθελόντρια ANIMA GREECE