Βήγκαν και φυτικά δέρματα από μήλα, σταφύλια και καλαμπόκι
Σύνταξη άρθρου: Κωνσταντίνος Μιαρίτης
Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός
Τι κοινό μπορεί να έχουν τα σταφύλια, το καλαμπόκι και τα μήλα πέραν του ότι πρόκειται για πολύ γευστικά και θρεπτικά φρούτα (οπώρες); Την απάντηση μας τη δίνουν οι σχεδιαστές στις κολεξιόν τους των τελευταίων χρόνων. Τα παραπάνω φρούτα και καρποί αποτελούν τη λύση για μια περισσότερο οικολογική και φιλική προς το περιβάλλον βιομηχανία της Μόδας, αφού μεμονωμένα από το κάθε ένα παράγεται και ένα διαφορετικό είδος φυτικού, βήγκαν δέρματος.
Τα βήγκαν δέρματα
Γενικώς ως βήγκαν δέρμα (φυτικό δέρμα) θεωρείται κάθε τεχνητό ή μη ζωικής προέλευσης υλικό που μιμείται σε υφή και χαρακτηριστικά το αληθινό δέρμα. Τα βήγκαν δέρματα μπορεί να είναι είτε εξ ολοκλήρου από φυτικές ίνες, είτε χημικά παράγωγα οργανικών ενώσεων πετρελαιοειδών προϊόντων, όπως πλαστικά (π.χ. πολυβινυλοχλωρίδιο ή PVC, πολυουρεθάνη ή PU), είτε κάποιος συνδυασμός τους. Το παρόν άρθρο ωστόσο πραγματεύεται τα φυτικής προέλευσης δέρματα, που κάποια από αυτά είναι μεικτά. Από σταφύλια, από μήλα, από καλαμπόκι. Κάθε «δερμάτινο» υλικό που παράγεται από αυτά μπορεί να προσιδιάζει με το άλλο, οπτικά τουλάχιστον, αλλά έχει τα δικά του χαρακτηριστικά και αποτελεί προϊόν ξεχωριστού «ταξιδιού» παραγωγής αλλά και δημιουργίας το καθένα. Ας τα δούμε, λοιπόν, ένα-ένα.
Δέρμα από σταφύλια
Όλα άρχισαν σε κάποιους αμπελώνες της βόρειας Ιταλίας γύρω στο 2015. Η εταιρεία πίσω από την ιδέα και την εκτέλεση ονομάζεται VEGEA. Η διαδικασία ξεκινά με τη συλλογή των υπολειμμάτων από τις σοδειές των αμπελώνων. Λαμβάνονται τα τσαμπιά ολόκληρα. Χρησιμοποιούνται η σάρκα, η φλούδα, οι σπόροι του καρπού καθώς και το κοτσάνι. Έπειτα επεξεργάζονται και αναμειγνύονται με ρητίνη από λαχανικά και ανακυκλωμένο πολυεστέρα, μια πολυουρεθάνη με βάση το νερό (PU). Το αποτέλεσμα είναι ένα πολυτελές νέο υλικό, ένα φυτικό δέρμα, που μοιάζει με το αληθινό δέρμα ως προς την υφή, την ελαστικότητα και το πάχος. Ο στόχος είναι η δημιουργία ενός φυτικού δέρματος που να «συμπεριφέρεται» όπως το αληθινό αλλά με πολύ μειωμένες τις επιπτώσεις της παραγωγής του στο περιβάλλον. Επιπτώσεις αρκετά βαριές, που προκαλεί η βιομηχανία δέρματος ή η παραγωγή συνθετικού δέρματος με πρώτη ύλη από προϊόντα πετρελαϊκής εξόρυξης.
Από αυτό το δέρμα σταφυλιών δημιουργούνται ρούχα, υποδήματα, δερμάτινα αξεσουάρ. Επίσης χρησιμοποιείται ευρέως ως υλικό ντυσίματος σαλονιών αυτοκινήτων από πολλές μεγάλες εταιρείες αυτοκινήτων.
Δέρμα από μήλα
Στην πρακτική της ανακύκλωσης υπολειμμάτων τροφής στηρίχθηκε η ιδέα του Appleskin, ενός βήγκαν δέρματος φυτικής προέλευσης που χρησιμοποιεί τα υπολειπόμενα, μη εμπορεύσιμα, μέρη από τη βιομηχανία χυμών και κομπόστας. Όπως και στην περίπτωση των σταφυλιών, έτσι και εδώ η ιδέα και αρχή έγιναν στη βόρεια Ιταλία. Η διαδικασία παραγωγής ξεκινά, όταν συλλέγονται τα φρούτα ή και τα παραπροϊόντα τους και πολτοποιούνται,. Ο πολτός, που παράγεται, ξηραίνεται και κονιορτοποιείται παίρνοντας τη μορφή πολύ ψιλής σκόνης. Στη συνέχεια προστίθεται μια πολυουρεθάνη με βάση το νερό (PU) σε αναλογία περίπου 1:1, βαμβάκι και ανακυκλωμένος πολυεστέρας (RPET– recycledpolyester). Το τελικό προϊόν είναι ένα οικολογικό δέρμα υψηλής ποιότητας, μαλακό και ανθεκτικό. Το δέρμα από μήλο έχει εφαρμογές στη βιομηχανία της Μόδας ως υλικό κατασκευής τσαντών, πορτοφολιών και άλλων δερμάτινων αξεσουάρ, αλλά και παπουτσιών. Χρησιμοποιείται επίσης στην αυτοκινητοβιομηχανία ως εναλλακτικό δέρμα ντυσίματος των σαλονιών στο εσωτερικό των αυτοκινήτων.
Δέρμα από καλαμπόκι
Το πιο οικολογικό φυτικό δέρμα ίσως να προέρχεται από το καλαμπόκι. Κι αυτό γιατί οι καλλιέργειες που επιλέγονται προέρχονται από μη διατροφικά ποιοτικές ποικιλίες καλαμποκιού. Αυτό σημαίνει ότι αφαιρούνται σπαρτά που δεν αξιοποιούνται στη διατροφική αλυσίδα του ζωικού βασιλείου αλλά ούτε χρησιμοποιούνται σε κάποια άλλη ανθρωπογενή δραστηριότητα. Με την ολοκλήρωση της συγκομιδής, το καλαμπόκι υφίσταται περαιτέρω επεξεργασία και ζύμωση μέχρι να εξαχθεί από την κυτταρίνη του φυτού ένας φυσικό σάκχαρο, που θα μεταμορφωθεί σε ίνες πολυμερούς. Οι ίνες αυτές στη συνέχεια συμπιέζονται σε σφαιρίδια και ενώνονται με τη συνθετική πολυουρεθάνη με βάση το νερό (PU), όπως και στις προηγούμενες περιπτώσεις φυτικών δερμάτων, που εξετάσαμε. Τα καλαμπόκια, από τη στιγμή της σποράς είναι έτοιμα για συλλογή σε 4 μήνες, ενώ μπορούν να καλλιεργούνται όλον τον χρόνο. Τα στοιχεία τους αυτά επιτρέπουν μια μεγαλύτερη και πιο σταθερή παραγωγή σε σύγκριση με άλλες μεθόδους, όπως τα εποχικά φρούτα (μια φορά τον χρόνο) ή τα ζώα (απαιτείται να περάσουν χρόνια για να δώσουν το δέρμα τους). Το δέρμα από καλαμπόκι εμφανισιακά μοιάζει με το αληθινό, είναι ανθεκτικό και εύκαμπτο. Μέχρι στιγμής χρησιμοποιείται για την κατασκευή παπουτσιών, για τσάντες και άλλα δερμάτινα αξεσουάρ.
Φυσικά δεν είναι μόνο αυτές οι φυσικές ύλες που δίνουν οικολογικά δέρματα φυτικής προέλευσης. Άλλωστε το παρόν άρθρο αποτελεί μια προσθήκη σε μια σειρά άρθρων μας γύρω από φυτά κυρίως, που μέσω καινοτόμων σύγχρονων τεχνικών, δίνουν νέα οικολογικά, βιώσιμα και πρωτοπόρα υφάσματα και «δέρματα» αυξάνοντας ταυτοχρόνως την ποικιλία στις επιλογές και τις δυνατότητες των δημιουργών. Στη σημερινή μας συζήτηση, για να θεωρηθεί ολοκληρωμένη, οφείλουμε να συμπεριλάβουμε και τα βήγκαν δέρματα από ανανά, μανιτάρια, κάκτους και άλλα φρούτα όπως έχουν αναλυθεί σε άλλα μας άρθρα.
Πηγές
Ηλ.Ταχ.: moda@athinodromio.gr
Μαριάνθη Ζαχαράκη
Σχεδιάστρια Μόδας
Kωνσταντίνος Μιαρίτης
Μοντελίστ – Πατρονίστ
