Σύνταξη άρθρου: Χριστίνα – Μαρίνα Κακλαμάνη

Επιμέλεια άρθρου: Κωνσταντίνος Ουρανός

Πολλοί είναι εκείνοι που αναρωτιούνται αν πρέπει να διαβάζουμε στα παιδιά μας παραμύθια. Η απάντηση είναι εύκολη, αρκεί να αναλογιστούμε ότι τα παραμύθια είναι το κύριο διδακτικό μέσο μετάδοσης της γνώσης στους πιο μικρούς μας φίλους. Τα παραμύθια αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο στη μάθηση. Η αμεσότητα και ο διασκεδαστικός τους τόνος τα καθιστά πολύ «ζωντανά» έργα τέχνης. Τα παιδιά αναπτύσσουν τη φαντασία τους, τη δημιουργικότητά τους, σαγηνεύονται και ταξιδεύουν με τους ήρωες του παραμυθιού. Τα παιδιά καλλιεργούν επίσης αξίες και πρότυπα συμπεριφοράς, όπως είναι η κατανόηση, η εντιμότητα, η αλληλεγγύη, το θάρρος, ο σεβασμός. Ακόμα, αποτελούν την πρώτη επαφή των παιδιών με τον έξω από την οικογένεια κόσμο.

Οφέλη ανάγνωσης παραμυθιών

Η ανάγνωση των παραμυθιών είναι ο καλύτερος τρόπος για την ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων που απαιτούνται, ώστε τα παιδιά να μάθουν να διαβάζουν. Επομένως, όσο πιο νωρίς ξεκινάμε να διαβάζουμε στα παιδιά παραμύθια, τόσο νωρίτερα ξεκινούν και οι φυσικές διαδικασίες μάθησης. Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι η συχνή ανάγνωση παραμυθιών (από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς στα παιδιά), τα βοηθά στο να αναπτύξουν σύνθετες εγκεφαλικές λειτουργίες, και άρα συμβάλλει στη νοητική τους ανάπτυξη.

Όσο νωρίτερα ξεκινήσουμε, αλλά και όσο πιο συχνά διαβάζουμε παραμύθια στα παιδιά, τόσο πιο πολύ αυτά εξοικειώνονται με τη διαδικασία της ανάγνωσης και γίνεται η αγαπημένη τους δραστηριότητα. Τόσο οι εκπαιδευτικοί, όσο και οι γονείς που εφαρμόζουν αυτήν την τακτική, περνούν ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά, αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, ενδυναμώνουν τις σχέση τους, αναπτύσσουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή τους. Μην ξεχνάμε πως η υγιής συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, είναι το θεμέλιο της ολόπλευρης ανάπτυξής τους.

Επίσης, μέσα από την ανάγνωση των παραμυθιών τα παιδιά βλέπουν τη φορά ανάγνωσης, εξοικειώνονται με τον ρόλο του αναγνώστη και με τον γραπτό λόγο, και συνειδητοποιούν τη λειτουργία του. Με την ανάγνωση του παραμυθιού, το παιδί έχει ενεργό ρόλο, καθώς η μάθηση και η γνώση που παράγονται έχουν παιδοκεντρικό χαρακτήρα. Το παιδί παίρνει τη σκυτάλη της γνώσης, συμμετέχει, αποκτά ρόλο και ευθύνη. Το ενδιαφέρον του παιδιού κρατιέται αμείωτο. Οι μικροί μας φίλοι αποκτούν αβίαστα γνώσεις, για τον κόσμο και το περιβάλλον στο οποίο ζουν και αναπτύσσονται. Επομένως, υπάρχει κίνητρο για γνώση, πράγμα που είναι ισχυρός συνεργός της μάθησης. Και φυσικά τα παιδιά διασκεδάζουν πολύ!

Μέθοδοι ανάγνωσης παραμυθιών

Είναι γεγονός όμως, ότι όταν διαβάζουμε στα παιδιά ένα παραμύθι, δεν πρόκειται απλώς για μια ανάγνωση κειμένου. Τα παιδιά, κυριολεκτικά, το ζουν και το συζητούν. Και η ποιότητα αυτής της συζήτησης παίζει σημαντικό ρόλο. Καλό είναι λοιπόν αυτή η συζήτηση να γίνεται οργανωμένα και με σχέδιο. Υπάρχουν δύο βασικές μέθοδοι ανάγνωσης παραμυθιών, που η καθεμία έχει τα δικά της οφέλη. Οι μέθοδοι αυτές είναι η αλληλεπιδραστική ανάγνωση και η ανάγνωση – παράσταση.

  • Όσον αφορά στην πρώτη, την αλληλεπιδραστική, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη συμμετοχή των παιδιών κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης παραμυθιών. Το παιδί αλληλεπιδρά με τον αναγνώστη, κάνει ερωτήσεις ή απαντά σε ερωτήσεις, σχολιάζει. Σε αυτήν τη μέθοδο προωθείται η λεκτική συμμετοχή του παιδιού.
  • Όσον αφορά στη μέθοδο της ανάγνωσης – παράστασης, έμφαση δίνεται στη δομή της ιστορίας, όπως, για παράδειγμα, στις πράξεις και τις σκέψεις των ηρώων και στα γεγονότα. Η μέθοδος αυτή έχει ως στόχο τα παιδιά να κατανοήσουν την ιστορία και η συζήτηση διεξάγεται στο τέλος του παραμυθιού.

Και οι δύο μέθοδοι έχουν τα δικά τους πλεονεκτήματα, η καθεμιά. Διαλέγουμε λοιπόν τη μεθοδολογική προσέγγιση που μας κάνει, ανάλογα με τον στόχο που επιθυμούμε να πετύχουμε.

Εν ολίγοις, η ανάγνωση παραμυθιών στα παιδιά συμβάλλει στην προσωπική, ηθική, νοητική, γλωσσική και γνωστική τους ανάπτυξη καθώς και στην κοινωνική συμπεριφορά αλλά και στη συναισθηματική τους ωρίμανση. Επομένως, τα οφέλη είναι πολλαπλά και ανεκτίμητα. Και μην ξεχνάμε: Το παραμύθι, μετά την οικογένεια, είναι η πρώτη πολιτιστική δράση που συναντά το παιδί στη ζωή του!

 

Πηγές

Τάφα, Ε. (2011). Ανάγνωση και γραφή στην προσχολική εκπαίδευση. Αθήνα: Πεδίο.
Τάφα, Ε., & Μανωλίτσης, Γ. (2009). Αναδυόμενος Γραμματισμός Έρευνα και εφαρμογές. Αθήνα: Πεδίο.

 

Ηλ. Ταχ.: [email protected]

Χριστίνα – Μαρίνα Κακλαμάνη

Νηπιαγωγός